آشنایی با انواع دوره های دانشگاهی آزاد، پیام نور، روزانه، شبانه و …. برای کنکور 1402

به طور کلی همه ما میدانیم که دوره های دانشگاهی به چند دسته تقسیم میشوند. در هنگام انتخاب رشته کنکور داوطلبان چند انتخاب پیش روی خود دارند. انتخاب رشته دانشگاه های سراسری ، انتخاب رشته دانشگاه های آزاد، انتخاب رشته دانشگاه های پیام نور و انتخاب رشته در دانشگاه های غیر انتفاعی .

معرفی دانشگاه های ایران

البته که اولین ملاک برای انتخاب رشته رتبه و تراز خود داوطلب است اما به هر حال شرایط ارائه رشته، دانشگاه، هزینه هایی که هر دوره در بر دارد و میزان اعتبار مدرک نیز مهم است. خبر خوب برای داوطلبان کنکور 1402 اینکه بیش از 60 درصد رشته های دانشگاه های آزاد و پیام نور و دود 30 درصد رشته های دانشگاه های سراسری به صورت بدون کنکور و با تاثیر سوابق تحصیلی است.

پس اگر در چنین شرایطی در یک دانشگاه خوب و رشته خوب تحصیل نمیکنی دیگه مشکل از توئه که اطلاعات کافی نداشتی و انتخاب رشته خوبی انجام ندادی.

در انتخاب رشته امسال دانش آموزان به راحتی میتوانند دوره های روزانه، دوره های نوبت دوم(شبانه)، پردیس خودگردان یا دانشگاه های آزاد را برای تحصیل در یک رشته خفن انتخاب کنند. برای یک انتخاب رشته خفن با ما همراه باش!

معرفی انواع دوره های دانشگاهی در انتخاب رشته کنکور 1402

یکی از چالش هایی که داوطلبان را هنگام انتخاب رشته با خود درگیرمیکند دوره های دانشگاه است که در حال حاضر در کشور در دانشگاه های مختلف ارائه میشود. داشتن آگاهی و علم کافی درباره این رشته ها و دانشگاه ها قطعا میتواند به یک انتخاب صحیح کمک کننده باشد در این مقاله قصد داریم تا این دوره های مختلف را معرفی کنیم.

معرفی رشته های دانشگاهی

اگر بخواهیم اعتبار مدرک دوره های دانشگاهی را باهم مقایسه کنیم دانشگاه های سراسری چه دوره های روزانه ارائه دهند و چه شبانه و چه دوره های پردیس خودگردان(شهریه پرداز) اعتبار بالاتری دارند. این دانشگاه ها همچنین خدمات بیشتری را به دانشجویان ارائه میدهند که در واقع هزینه آن از طریق دولت تامین میشود.

اما مزیتی که دوره های شبانه و پردیس خودگردان در مقابل دانشگاه روزانه دارند، عدم تعهد خدمت بعد از اتمام تحصیل است. که این شرایط برای داوطلبانی با هدف مهاجرت تحصیلی مناسب تر است. به هرحال هریک از این دوره های دانشگاهی مزایا و معایب خود را دارد که در ادامه درباره آن صحبت خواهیم کرد.

مهمترین بخشی که در هنگام انتخاب رشته باید در نظر بگیرید مجاز شدن داوطلب با رتبه و تراز کسب شده برای انتخاب دانشگاه های سراسری، فرهنگیان، دانشگاه پردیس خود گردان و … است که در کارنامه نهایی کنکور خود میتوانید مشاهده کنید.

جزئیات کارنامه نهایی کنکور 1402

دانشگاه روزانه چیست و چطور پذیرش میکند؟

دوره های روزانه ویژه دانشگاه های سراسری هستند و بدون پرداخت هیچ هزینه ای داوطلب از شرایط تحصیل و تی امکانات جانبی تحصیل برخوردار میشود. البته هزینه خوابگاه و رفت و آمد و خورد و خوراک به عهده دانشجو است و این روز ها بسیاری از دانشگاه ها در دفترچه انتخاب رشته عدم تعهد خوابگاه را حتی برای داوطلبان دوره های روزانه بهترین دانشگاه های ایران اعلام کرده اند.

شاید این سخت گیری برای تخصیص خوابگاه به دانشجویان به علت علاقه سازمان سنجش به بومی گزینی دانشجویان باشد! هرچند علت دقیق اجرای بومی گزینی برای کنکور مشخص نیست اما به هرحال سخت کردن شرایط برای زندگی در شهر دیگری میتواند در رسیدن به این مهم تاثیر گذار باشد.

دانشگاه های روزانه کلا به دو دسته تقسیم میشوند. دانشگاه های زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاه های زیر نظر وزارت بهداشت و آموزش پزشکی. دانشگاه های علوم پزشکی عموما رشته های پزشکی و پیراپزشکی را ارائه میدهند که خب در انتخاب رشته هم اهمیت بیشتری دارد. (البته دانشگاه آزاد نیز این رشته ها را به صورت محدودی ارائه میدهد)

از دیگر نکاتی که درباره دوره های روزانه(تحصیل رایگان ) باید بدانید شرایط دانشگاه های خاص برای ارائه رشته های علوم پزشکی، علوم انسانی یا علوم ریاضی و فنی است که چندان هم راحت نیست. تعهد استخدام، شرایط سخت سیاسی عقیدتی برای قبولی اولیه، مصاحبه های علمی و عملی، استاندارد های ظاهری برای برخی رشته ها و … از ابتدایی ترین شرایطی است که در برخی از دانشگاه های روزانه میتوان دید.

حتی برای تحصیل در دانشگاه روزانه نیز به طور معمول باید تعهد خدمت دوبرابر مدت تحصیل رایگان را داشته باشید و در غیر این صورت اجازه مهاجرت تحصیلی و شغلی، تحصیل در دانشگاه روزانه دیگر و یا حتی دریافت مدرک تحصیلی خود را ندارید.

همچنین اکثر دانشگاه های شرایط خاص و اکثر دوره های دانشگاه روزانه به علت محدودیت تردد اتباع در شهر اجازه ثبت نام دانشجویان غیر ایرانی (حداقل بدون هزینه ) را ندارند. پس برای قبولی در دانشگاه های سراسری روزانه باید شرایط متعدد و مزایا و معایب آن را در نظر بگیرید.

مزایا و معایب تحصیل در دوره های روزانه دانشگاه سراسری

تحصیل در دوره روزانه رایگان است و این بدین معنی است که دانشجو نیازی به پرداخت شهریه ندارد. با توجه به اینکه اکثر رشته های ارائه شده در دانشگاه های دولتی و در دوره روزانه با کنکور پذیرش دارند رقابت اصلی داوطلبان اغلب برای این دوره است.

یکی از نکاتی که دانشجویان باید آن را در نظر داشته باشند این است که در صورتی که فرد در دوره روزانه تحصیل کند پس از آن در صورتی که نیاز به مدرک اصلی خود داشته باشد برای مثال برای مهاجرت باید مدرک خود را آزاد سازد که این آزادسازی مدرک شامل هزینه یا تعهد خدمت می شود .

پذیرش در دوره روازنه دانشگاه های دولتی ایران با کنکور صورت میگیرد. البته در حال حاضر داوطلبان میتوانند در برخی از رشته های دانشگاهی که در دانشگاه های سراسری و دوره روازنه ارائه میشوند بدون کنکور شرکت کنند پس دانشگاه روزانه و دانشگاه آزاد و … فقط برای رشته های با کنکور ممکن است متفاوت باشد.

در بسیاری از دانشگاه های برتر کشور برای دوره های روزانه و رتبه های برتر کنکور یا دانشجویان المپیادی مزایای خوابگاه و سرویس ایاب و ذهاب و … در نظر گرفته شده است اما برای دوره های شبانه که در همان دانشگاه اما با پرداخت هزینه هستند این مزایا با تعرفه دولتی انجام نمیشود و حتی بعضا هیچ تعهدی نسبت به ارائه ظرفیت خوابگاه متناسب با تعداد داوطلبان ندارند.

درباره شرایط خوابگاه های دانشگاه های روزانه و شبانه میتوانید در پیوست انتخاب رشته کنکور که از طریق وبسایت رسمی سازمان سنجش ارائه میشود اطلاعات کافی کسب کنید.

دانشگاه شبانه چیست؟ تفاوت دوره های شبانه و روزانه در انتخاب رشته کنکور

تفاوت دوره شبانه و روزانه در پرداخت شهریه است یعنی باوجود یکسان بودن دانشگاه شبانه و روزانه، در صورتی که دانشجویان برای دوره شبانه یا نوبت دوم دانشگاه پذیرش گیرند باید برای هر ترم شهریه پرداخت کند این هزینه شامل شهریه ثابت و متغیر از که با توجه به تعداد واحدهای هر طرح محاسبه می گردد.

درواقع محاسبه شهریه دوره های شبانه دانشگاه سراسری مثل شهریه دانشگاه های ازاد است با این تفاوت که هزینه کل دریافتی از دانش آموزان کمتر خواهد بودو مثلا فرض کنید اگر دانشگاه آزاد برای یک ترم از رشته نرم افزار 4.5 میلیون هزینه دریافت کند، هزینه دانشگاه شبانه برای همان رشته ترمی 4 میلیون خواهد بود و باتوجه به عدم ارائه خدمات رایگان یا با تعرفه دولتی برای سرویس رفت و آمد و غذا و خوابگاه و … بسیاری از داوطلبان تمایل بیشتری به انتخاب رشته دانشگاه آزاد دارند.

یکی دیگر از سیاست های سازمان سنجش برای بومی گزینی همین دوره های شبانه است که باتوجه به هزینه رفت و آمد و …. در شهر های دیگر بومی گزینی بهترین راه برای داوطلبان است.

هزینه دانشگاه شبانه را هیات امنای آن دانشگاه تعیین میکنند و همه دانشگاه ها موظفند هزینه های مربوط به دانشگاه های شبانه و پردیس خود را قبل از انتخاب رشته نهایی داوطلبان در وبسایت رسمی مربوط به دانشگاه منتشر کنند.

شرایط دوره های شبانه دانشگاه های سراسری

اول از همه اینکه که کلا دانشگاه ها در دوره های شبانه به 3 سطح تقسیم میشوند. که سطح 1 که بهترین سطح دانشگاه ها را تشکیل میدهد، مثل دانشگاه تهران و شهید بهشتی و … آن هم برای رشته های برتر هر گروه آزمایشی ارزش انتخاب رشته دانشگاه شبانه را دارد. در غیر این صورت با شرایط موجود بهتر است دانشگاه آزاد یا دانشگاه غیرانتفاعی شهر خودتان را ترجیح دهید.

درباره شرایط این دانشگاه ها باید گفت که کلاس های دانشجویان شبانه کاملا همزمان با دانشگاه روزانه برگزار میشود و دانشجویان موظف به پرداخت شهریه هر ترم قبل از اتمام ترم جاری هستند. انتقال دانشجویان از دوره های شبتنه به روزانه تحت هر شرایطی غیرمجاز است.

یکی از بزرگترین مزایای تحصیل در دانشگاه های شبانه آزاد بودن مدرک تحصیلی است که داوطلبان برای مهاجرت یا خروج از کشور نیازی به پرداخت یک جای هزینه یا 4 سال خدمت در کشور ندارند.

تعهد سهمیه های مختلف چگونه است؟

دانشگاه آزاد و دوره های عادی و ظرفیت مازاد

دانشگاه آزاد این روزها پر طرفدار ترین دوره های دانشگاهی را دارد. این دانشگاه ها که تقریبا در هر شهری شعبه دارند و مدرک قابل استنادی نیز ارائه میدهند، رشته های محدودتری نسبت به دانشگاه های سراسری دارند ارائه رشته های دانشگاه های آزاد همراه با هزینه است و البته رشته های برتر گروه علوم تجربی(پزشکی، دندان پزشکی، داروسازی، پرستاری و …) پذیرش با آزمون و از طریق کنکور سراسری دارند.

بجز دوره های عادی دانشگاه آزاد، برای داوطلبانی که به هر قیمتی و البته بدون تلاش کافی میخواهند در رشته های با آزمون دانشگاه آزاد درس بخوانند، شرایط دوره های مازاد نیز در نظر گرفته شده است. درست است که این رشته ها بدون کنکور نیستند ولی تقریبا میتوان گفت که این دانشگاه ها کار فروش صندلی را در ازای مبلغی بالا انجام میدهند.

هزینه ای که در این دوره ها دریافت میشود درست دو برابر هزینه دوره های مشابه دانشگاه آزاد است و تقریبا برابر با هزینه دانشگاه پردیس خودگردان است با این تفاوت که دارید در دانشگاه آزاد درس میخوانید. البته نه اینکه مدرک ارائه شده توسط دوره های مازاد دانشگاه آزاد معتبر نباشد اما به هرحال همه ما تفاوت دانشگاه های سراسری و آزاد را در انتخاب رشته کنکور به خوبی میدانیم.

شرایط تحصیل در دانشگاه آزاد در دفترچه انتخاب رشته کنکور 1402

بعد از پذیرش در رشته های دانشگاه آزاد چه با کنکور و چه بدون کنکور، در صورت ثبت نام داوطلب متعهد میشود که به صورت ترمیک هزینه دوره تحصیل خود را متناسب با واحد های اخذ شده بپردازد. شهریه دانشگاه های آزاد هرساله پیش از اتمام مهلت انتخاب رشته از طریق وبسایت رسمی دانشگاه اعلام میشود و داوطلبان میتوانند برای تکمیل ثبت نام دانشگاه آزاد تصمیم گیری کنند.

داوطلبانی که در دانشگاه آزاد درس میخوانند میتوانند باتوجه به شرایط و ضوابط موجود انتقالی، مهمانی و حتی تغییر رشته داشته باشند که طبیعتا توسط مقامات مربوطه دانشگاه درباره آن تصمیم گیری میشود. اما درباره شرایط داوطلبان مازاد و یا واحد های خارج از کشور یا بین المللی این مزیت وجود ندارد و همچنین دانشگاه آزاد هیچگونه تعهدی درباره رفت و آمد، خورد و خوراک، خوابگاه و … پذیرا نشده است.

وام های دانشجویی دانشگاه آزاد و مازاد باتوجه به شرایط دانشجو است و باز پرداخت آن تحت هر شرایطی به عهده داوطلب است و داوطلبانی که کارمند دانشگاه آزاد هستند مجاز به انتخاب رشته از واحد محل اشتغال خود نمیباشند.

شرایط پذیرش دانشگاه پردیس خودگردان و شهریه پرداز

دانشگاه پردیس و دوره های شهریه پرداز دانشگاه های سراسری در واقع همان دوره های دانشگاهی هستند که از طریق کنکور و به صورت متمرکز(پذیرش متمرکز چیست؟) معمولا در رشته های پر طرفدار پذیرش دارند. ممکن است محل تحصیل دانشگاه پردیس جدا از دانشگاه اصلی باشد. مثلا پردیس خودگردان دانشگاه تهران رد کیش است که مدرک و کد رشته انتخاب رشته آن دانشگاه تهران است اما محل تحصیل در جزیره کیش خواهد بود.

هنگام انتخاب رشته باید به جزئیات مربوط به محل تحصیل، تعهد خوابگاه و هزینه مشخص شده توسط مرکز مربوطه در وبسایت رسمی دانشگاه دقت کافی را داشته باشید.

در این میان برخی از پردیس ها و دوره های شهریه پرداز دانشگاه های سراسری به صورت دوره های بین المللی به ارائه خدمات تحصیلی میپردازند و اتباع نیز با پرداخت هزینه مصوب میتوانند از خدمات دانشگاه ها استفاده کنند.

تفاوت دوره های پردیس خودگردان و دوره های شهریه پرداز

با اینکه در دفترچه انتخاب رشته دوره های پردیس خودگردان و دوره های شهریه پرداز دانشگاه های سراسری به صورت جداگانه ای توضیح داده شده اند اما تقریبا میتوان گفت این دوره ها تفاوتی باهم ندارند. تنها تفاوت فاحش اینکه کلاس های دوره های شهریه پرداز ممکن است در خود دانشگاه و همزمان و هم کلاس با دانشجویان روزانه برگزار شوند(محل برگزاری کلاس ها به عهده دانشگاه است) اما دوره های پردیس خودگردان در همان محلی که در دفترچه انتخاب رشته ذکر شده است برگزار میشود.

همچنین برای دوره های شهریه پرداز دانشگاه های سراسری، نقل و انتقال دانشجویان و حتی تغییر رشته آن ها مطابق ضوابط انجام میشود که تصمیم گیری برای انجام این کار به عهده هیات امنای دانشگاه مبداء و مقصد میباشد.

دانشگاه غیرانتفاعی برای انتخاب رشته دانشگاه

برخلاف تصور عموم که دوره های دانشگاه غیر انتفاعی را غیر معتبر میدانند، مدرک دانشگاه های غیرانتفاعی نیز درست مثل مدرک دانشگاه های دولتی زیر نظر وزارت علوم است و تفاوت آن با دانشگاه های آزاد هم همین است. به علاوه هزینه ای که دانشگاه های غیر انتفاعی برای دوره های خود دریافت میکنند از دانشگاه های آزاد کمتر است و درست مثل دانشگاه آزاد تعهدی در قبال رفاه دانشجویان ندارد.

پذیرش در دانشگاه های غیرانتفاعی از دو طریق با کنکور و یا پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی امکان پذیر است. برخی دانشگاه های غیر انتفاعی مثل دانشگاه غیر انتفاعی علم و فرهنگ از اعتبار بالاتری از نظر سطح علمی برخوردارند که متقاضیان بیشتری نیز دارند ولی خب هزینه دانشگاه های غیر انتفاعی زیاد باهم تفاوت ندارد. ضمنا هیچیک از دانشگاه های غیرانتفاعی یا پیام نور و موسسات آموزش عالی رشته های پزشکی یا پیراپزشکی را ارائه نمیدهند.

هر دانشگاه موظف است تعرفه های هزینه تحصیل خود را در وبسایت اینترنتی خود قرار دهد تا دانش آموزان بتوانند برای تحصیل در رشته های علوم پایه و علوم انسانی و علوم ریاضی و فنی ارائه شده انتخاب رشته درستی داشته باشند.

تحصیل در دانشگاه پیام نور آخرین گزینه اما نه لزوما بدترین گزینه دانشجویان است!

شرایط و ضوابط دانشگاه های پیام نور در دفترچه انتخاب رشته به صورت ویژه ای بیان شده است. اولا تمامی شرایط و ضوابط ارائه رشته های دانشگاه پیام نور برابر با شرایط ذکر شده برای دانشگاه روزانه است . شرایط خدمت سربازی در کنکور، شرایط اتباع برای تحصیل دوره دانشگاهی و … همه و همه مطابق با شرایط مندرج در دفترچه ثبت نام کنکور است اما از نظر شرایط تحصیل تفاوت های زیادی بین دانشگاه های پیام نور و دیگر دانشگاه ها وجود دارد.

اول از همه اینکه دانشگاه پیام نور اتباع را راحت تر پذیرش میکنند و برای داوطلبان دارای شرایط عادی(عدم مشمولیت خدمت و اتباع) در دوره کارشناسی برابر با 14 نیم ترم تحصیلی یا همان 7 سال است. یکی از مزایای خیلی پشم گیر دوره های دانشگاهی پیام نور اجباری نبودن شرکت در کلاس های درس است که امکان اشتغال تماموقت را نیز برای دانشجویان فراهم میکند.

به علاوه در دفترچه انتخاب رشته ذکر شده است که امتحانات پایان ترم دانشجویان دانشگاه پیام نور عموما به صورت تستی و سراسری بوده و توسط قلم های نوری یا دستگاه های الکترونیکی تصحیح میشوند.(احتمالا همان تکنولوژی تصحیح الکترونیکی اوراق امتحانات نهایی را در دانشگاه های پیام نور نیز شاهد هستیم)

یکی دیگر از مزایای دانشگاه های پیام نور امکان تحصیل همزمان دانشجو است. داوطلبان علاقه مند میتوانند همزمان با دوره های دانشگاهی روزانه، دانشگاه آزاد یا دانشگاه های پردیس خودگردان در رشته های دانشگاه های پیام نور نیز تحصیل کنند این درحالی است که تحصیل همزمان در دو دانشگاه روزانه، غیر انتفاعی یا آزاد ممنوع است.

البته داوطلبانی که میخواهند در دوره های دانشگاهی به صورت همزمان تحصیل کنند بهتر است درباره شهریه دانشگاه ها و هزینه رفت و آمد و تحصیل و … بیشتر فکر کنند.

مثل همه دوره های دانشگاهی غیر رایگان اعم از دانشگاه غیر انتفاعی، دانشگاه های پردیس خودگردان یا دانشگاه های شبانه، هزینه دانشگاه پیام نور نیز باید در وبسایت رسمی دانشگاه اعلام شود و همچنین قوانین پرداخت نیز از طریق سامانه های مربوط به دانشگاه ها اعلام میشود.

سایر تفاوت های تحصیل در دانشگاه پیام نور و دیگر دانشگاه ها

همانطور که گفته شد شرکت در کلاس های درس دانشگاه پیام نور اجباری نیست به علاوه در دفترچه انتخاب رشته کنکور درباره دوره های دانشگاهی پیام نور ذکر شده است که ثبت نام در این دانشگاه ها هیچ تعهدی را برای دانشگاه مبنی بر تشکیل کلاس ها به صورت مرتب و هفتگی ایجاد نمیکند.

کلاس ها به صورت کلاس های دوره ای برای رفع اشکال بوده و در صورت صلاح دید دانشگاه( به حد نصاب نرسیدن تعداد دانشجویان یا هر شرایط دیگری) دوره ها صد درصد به صورت خودخوان برگزار میشود و مبنای ازمون نهایی نیز کتاب معرفی شده به عنوان منبع واحد درسی است.

همچنین دانشگاه های پیام نور میتوانند دانشگاه محل تحصیل دانشجو را به صورت درون استانی یا میان استانی در صورت نیاز تغییر دهند و این کار با اطلاع قبلی دانشجو و با رضایت وی صورت میپذیرد.