معضل فراموشی مطالب در جلسه کنکور

به خاطر سپردن یک توانایی ذاتی است که در همه انسان‌ها وجود دارد. در ابتدا دانشمندان حافظه قسمتی از مغز می‌دانستند و به دنبال آن بودند، اما پس از تحقیقات بسیار به این نتیجه دست یافتند که حافظه قسمت خاصی از مغز نیست و تمامی مغز حافظه را در جای‌جای خود قرار می‌دهد. مغز انسان گنجایش بسیار بالایی دارد و همه ما می‌توانیم بی‌نهایت اطلاعات را در حافظه‌مان نگهداری کنیم. کنکور بزرگ‌ترین چالش برای حافظه به شمار می‌آید و تقویت حافظه برای موفقیت در کنکور ضروری است. سؤال اینجاست که چرا با وجود همچنین توانمندی ذاتی، باز هم گاهی دچار فراموشی می‌شویم و علی رغم بارها مطالعه و مرور مطالب کنکور دچار فراموشی مطالب درسی مان آن هم در جلسه کنکور خواهیم شد.‌ برای جلوگیری از فراموشی بعد از مطالعه دروس چه کنیم؟
جواب ساده است، زیرا ما شیوه صحیح استفاده درس خواندن و به خاطر سپردن را نمی‌دانیم. نحوه به حافظه سپردن اطلاعات اهمیت فراوانی دارد. اگر می‌خواهید در جلسه کنکور همانند بسیاری از داوطلبان با مشکل فراموش کردن مطالب درسی در جلسه کنکور مواجه نشوید، باید شیوه اصولی مطالعه را بیاموزید. از این رو در ادامه این مقاله به علل مختلف فراموشی و راه حل‌های جلوگیری از فراموش کردن آن می‌پردازیم.

دلایل فراموشی مطالب درسی در کنکور چیست

فراموشی یک اختلال در حافظه است که به دلایل مختلفی مثل کهولت سن، ضربه سنگین به سر و … ممکن است ایجاد شود، اما فراموشی مطالب درسی به هیچ وجه یک اختلال در حافظه نیست و کاملاً طبیعی است. این توقع بی جایی است که اطلاعاتی را که به خاطر می‌سپاریم را برای همیشه حفظ کنیم. عوامل مختلفی وجود دارد که ممکن است باعث فراموشی کردن مطالب کنکور یا هر مطلب دیگری به طور کامل یا به صورت مقطعی از ذهن ما شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

استرس عامل فراموشی مطالب در کنکور

یکی از عوامل بسیار مهمی که باعث ایجاد فراموشی مطالب در جلسه کنکور می‌شود استرس ناشی از توهم فراموشی است. بسیاری از داوطلبان کنکور در روزهای منتهی به آزمون دچار این معضل می‌شوند. درحالی‌که این موضوع همان‌طور که از اسمش پیداست، واقعیت ندارد و توهمی بیش نیست. در حقیقت به طور معمول مغز نمی‌تواند مطالبی را که در خود جای داده به یکباره فراموش کند.

یادتان باشد استرس مساوی است با فراموشی مطالبی که برای یادگیریشان کلی زحمت کشیده اید. پس توصیه می‌کنیم دست از تلقین‌های منفی بردارید و با حل کردن چند تست به صورت تصادفی مطمئن شوید که مطالب را به یاد دارید یا خیر.

حفظ کردن صرف مطالب

به یاد داشته باشید حفظ کردن و خواندن طوطی‌وار کتاب ها و مطالب درسی شاید برای درس‌هایی مثل دینی و ادبیات و… بتواند تا حدی به شما کمک کند، اما برای درس‌های مفهومی کاملاً بیهوده است. پس به خودتان لطف کرده و درس‌ها را به صورت مفهومی و اصولی با درک معنا مطالعه کنید که سر جلسه امتحان با مشکل مواجه نشوید. برای یادگیری عمیق نیز روش های مخصوصی وجود دارد که در ادامه به آنها میپردازیم. برای جلوگیری از فراموشی مطالب درسی در کنکور هنگام خواندن باید از روش های درست مطالعه استفاده کنید.

 مرور مطالب خوانده شده برا جلوگیری از فراموشی

هدف از مرور کردن یادآوری مطالب خوانده شده در گذشته است. اگر درسی را که می‌خوانید رها نکرده و هر هفته فقط یک مرور سطحی از آن داشته باشید، به تأثیر شگرف مرور کردن پی خواهید برد. روش مطالعه sq3R از تاثیر همین مرور و تمرین نشات گرفته است.

در سال ۱۸۸۵ یک روان‌شناس آلمانی به نام دکتر هرمان ابینگهاوس در مورد توانایی یادگیری و روند فراموشی مطالب برای انسان تحقیقی انجام داد که نتایج آن بسیار قابل توجه بود.

وی فهرستی از چندین کلمه ساده را به خاطر سپرد و در فواصل زمانی مختلف خود را آزمود که بفهمد در هر فاصله زمانی چه تعداد از واژه‌ها را به یاد می‌آورد. پس از پایان نموداری ترسیم کرد که به منحنی فراموشی شهرت دارد. طبق این نمودار در وهله اول ۱۰۰% مطالب را در ذهن خود داشت، اما طی مدت فقط ۲۰ دقیقه تعداد واژه‌ها در ذهنش به ۶۰% رسید، بعد از گذشت یک روز به ۳۰% و در نهایت بعد از گذشت یک هفته توانست تنها ۲۵% واژه‌ها را به یاد بیاورد.

این تحقیق مجدداً در سال ۲۰۱۵ انجام شد و نتایج مشابهی از آن به دست آمد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد پس از قدرت حافظه هر فرد، کم‌رنگ‌شدن آموخته‌های موجود در مغز به‌مرورزمان بستگی دارند. هر مطلبی که ما به حافظه‌مان می‌سپاریم در صورتی که مرور نشود، پس از مدتی به طور کلی از ذهنمان پاک خواهد شد. درنتیجه راه جلوگیری از فراموش کردن مطالب درسی در کنکور نیز همان مرور و تکرار و تمرین است.

البته مرور و تکرار مطالب باید به روش درست انجام شود چراکه کنکوری ها وقت چندباره خواندن یک مطلب را در یک سال نخواهند داشت پس برای جلوگیری از فراموشی مطالب درسی کنکور باید از همان ابتدا روش تضمین شده را اجرا کرد.

شیوه‌های صحیح مطالعه و یادگیری

همان طور که در متن بالا توضیح دادیم، یکی از دلایل اصلی فراموش کردن مطالب درسی نحوه غلط و اشتباه مطالعه است. از این رو در ادامه قصد داریم به طور کامل به فاکتورهایی که یک مطالعه صحیح دارد بپردازیم. با به خاطر سپردن و اجرای نکات مطرح شده احتمال فراموشی مطالب درسی را در زمان کنکور کاهش دهید.

 مطالعه سطحی برای جلوگیری از فراموش کردن مطالب درسی

در قدم اول مطالعه باید فقط به صورت چشمی مطالب را بخوانید و زیر مطالبی که به نظرتان مهم هستند را خط بکشید که به طور کلی با موضوع آشنا شوید. یادگیری در افراد مختلف متفاوت است، اما هوش دیداری و استفاده از قدرت بینایی در یادگیری بسیار کاربردی بوده و تأثیر بسزایی در یادگیری و جلوگیری از فراموشی مطالب درسی کنکور بعد از مطالعه خواهد داشت.

سازماندهی و مرتب سازی مطالب هنگام مطالعه

در مرحله دوم برای جلوگیری از فراموشی مطالب کنکوری باید مباحث مطالعه شده را دوباره مرور کنید و با توجه به قسمت‌های مهمی که از قبل مشخص کرده‌اید به حاشیه نویسی و در نهایت به خلاصه نویسی بپردازید. نوشتن باعث می‌شود مطالب بیشتر در حافظه باقی بمانند و از فراموشی مطالب در کنکور جلوگیری می‌کنند. پس حتی شده در حد چند کلمه نکته‌برداری کنید.

تذکر: در مرحله اول مطالعه نباید خلاصه مفصلی بنویسید. زیرا در ابتدا همه مطالب برای شما جدید هستند و این موضوع حجم خلاصه نویسی‌های شما را بسیار زیاد می‌کند.

معلم خودتان باشید تا از فراموشی مطالب جلوگیری کنید

پس از انجام مراحل اول و دوم باید از خودتان آزمون بگیرید. به این صورت که مطالب را برای خودتان یا شخص دیگری توضیح دهید. با این روش به خوبی می‌توانید بر نقاط ضعف و قدرتتان در هر درس مسلط شوید. فایده اصلی این عمل استفاده از هوش شنیداری شما است. بلند خواندن مطالب باعث می‌شود مطالب مورد نظرتان دوباره شنیده شود و به تثبیت هرچه بهتر آن‌ها کمک کند. پس دیگر نگران فراموش کردن مطالب درسی در کنکور یا امتحانات نخواهید بود چون خودتان را تبدیل به یک معلم کرده اید.

شخصی سازی

اگر از صدا و تصاویر استفاده کنید، دو تکنیک بسیار مؤثر را برای به خاطر سپردن کلمات به کار برده‌اید. مباحث را به نحوی در قالب داستان، خاطره یا هر روش خلاقانه دیگری با خودتان مرتبط کنید. با این روش مبحث مورد نظر در ذهن شما بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود و دیگر فراموشی مطالب از ذهن کاری غیر ممکن خواهد بود. البته فراموش نکنید که این روش برای دروس حفظی مثل تاریخ ادبیات یا دین و زندگی بیشتر جواب میدهد.

بیشتر بخوانید: روش خواندن تاریخ ادبیات برای کنکور

دسته بندی مطالب درسی برای جلوگیری از فراموشی

گاهی میان دو درس متفاوت ارتباطی وجود دارد که یکدیگر را تقویت می‌کنند. با این قاعده اگر این دو درس را در امتداد هم بخوانید، هم مطلب بعدی به آسانی در ذهنتان قرار می‌گیرد و هم به خاطر رابطه‌ای که بین آن‌ها وجود دارد، درس قبلی برایتان تداعی می‌شود. به این ترتیب یادگیری هر دو درس بهتر صورت می‌گیرد.

 به طور مثال آموختن راندن موتور سیکلت برای کسانی که از قبل دوچرخه سواری را بلد باشند آسان‌تر خواهد بود. در میان دروس نیز مثلاً اگر درس بهداشت اجتماعی را پس از درس زیست مطالعه کنید، به دلیل تشابه و مکمل بودن بسیاری از مطالب یادگیری هر دو درس آسان‌تر می‌شود.

نقطه مقابل این قضیه هم کاملاً صادق است. گاهی آنچه بعداً خوانده می‌شود در به یاد آوردن مطالبی که قبلاً مطالعه کرده‌اید اشکال ایجاد می‌کند. شاید شما هم این موضوع را تجربه کرده باشید، پس باید حتی‌الامکان از مطالعه دروس نامربوط در مدت زمان محدود خودداری کرد.

توصیه می‌کنیم برای مطالعه کنکور دروس را دسته بندی کنید و با ترتیب منطقی و اصولی به سراغ درس‌ها بروید، زیرا با این شیوه نه تنها دچار مشکل نمی‌شوید، بلکه یادگیری برایتان راحت‌تر خواهد شد.

تمرکز هنگام مطالعه مطالب درسی

لازم به ذکر است که از مهم‌ترین اصول مطالعه داشتن تمرکز کافی هنگام درس خواندن است. تمرکز در حین درس خواندن باعث می‌شود که تمام فکرتان پیش درس باشد و این نکته از فراموشی مطالب جلوگیری می‌کند.

توصیه می‌کنیم اینترنت خود را خاموش کرده و برای مطالعه محیطی آرام و بی سروصدا را انتخاب کنید که حواستان پرت نشود. سعی کنید زمان درستی را برای مطالعه در نظر بگیرید و از حل مسائل و تمرین‌ها در مدت زمان کوتاه خودداری کنید. درباره تاثیر فضای مطالعه روی درس خواندن و فضای مناسب مطالعه بیشتر بخوانید.

تمرین و تکرار عامل اصلی عدم فراموش کردن مطالب در کنکور

همان‌طور که قبلاً به آن اشاره کردیم بهتر است هر درسی را در همان روزی که آموزش دیده‌اید دوباره برای خودتان تکرار کرده و بعد از گذشت ۲ تا ۳ روز دوباره آن مطالب را مرور کنید. قبلاً طبق منحنی فراموشی اثبات کردیم که اگر تمرین و تکرار نداشته باشید، پس از گذشت یک ماه تقریباً همه مطالب از ذهنتان پاک می‌شود.

شما می‌توانید خلاصه نویسی‌هایتان را قبل از شروع تست‌زنی در روز مرور کنید و بعد مطالب مرور شده را در قالب تست و تمرین تکرار کنید.

سخن مرکز مشاوره تحصیلی و کنکور آکو درباره علت فراموشی مطالب درسی در کنکور

فراموشی مطالب درسی آنهم در کنکور و سر جلسه مشکلی عام و رایج است که بیشتر دانش‌آموزها با آن روبرو می‌شوند. شاید تصور کنید که فراموشی عارضه‌ای ذهنی است یا این که رفع آن از طریق راه‌های سخت و مشکل ممکن می‌شود. این در حالی است که تنها رعایت نکات پیش پا افتاده‌ای نیاز بوده که این مشکل رفع شود. از این رو در متن بالا به طور کامل به دلایلی فراموش کردن مطالب درسی در کنکور و امتحانات و بررسی نحوه صحیح مطالعه برای جلوگیری از فراموشی مطالب پرداختیم. در آخر تاکید می‌کنیم که مرور کلید اصلی موفقیت را فراموش نکنید و اگر فکر میکنید با نزدیکتر شدن به کنکور زمان کافی برای مرور و دوره درس های قبلی ندارید، پیشنهاد ما به شما برنامه ریزی درسی به کمک مشاور متخصص کنکور برای تضمین موفقیتتان است.