انواع روش های مطالعه

اگر دانش آموز هستید و میخواهید برای گرفتن نمره خوب در امتحان های نهایی یا میان ترم درس بخوانید ، پس شما از ابتدای سال تحصیلی تا شروع فصل امتحانات برای یادگیری وقت دارید. در این صورت میتوانید از روش SQ3R برای یادگیری عمیق مطالعه بهره ببرید. این روش درس خواندن یک روش تایید شده توسط روانشناس ها و محققین است که در انتهای فرایند اجرای روش مطالعه صحیح ، دانش آموز مطالب را به صورت موردی و تشریحی به خاطر میسپارد. اما روش درس خواندن برای کنکور متفاوت است! در سال کنکور باید در کمتر از یک سال تمامی مطالب مربوط به سه سال متوسطه دوم را به طور کامل و تستی بلد باشد. پس این نیازمند ارائه روش درس خواندن و مطالعه کنکوری است که بعداز معرفی روش SQ3R به بررسی آن خواهیم پرداخت. اگر در ابتدای مسیر هستید و تازه میخواهید درس خواندن برای کنکور را شروع کنید، پیشنهاد میکنیم در کنار دریافت مشاوره تخصصی برای کنکور ، انواع روش های مطالعه را در این مقاله بیاموزید و با رعایت تکنیک درس خواندن به رتبه برتر در کنکور و امتحانات سالانه مدرسه تبدیل شوید.

روش صحیح درس خواندن برای مدرسه

بله همانطور که گفته شد، یک تکنیک اصلی برای درس خواندن به خصوص برای امتحانات مدرسه، روش SQ3R  است. نام این روش از حروف اول قدم های کلیدی شروع آن نشئت گرفته است. همانطور که گفتیم روش مذکور برای درس خواندن به صورت بین المللی مورد تایید است و اگر این روش مطالعه را صحیح اجرا کنید بی شک به نتیجه فوق العاده ای میرسید. این روش مطالعه برای کنکوری ها هم مناسب است اما وقت گیر! پس اگر هنوز به سال دوازدهم نرسیده اید اما میخواهید مطالعه دقیق و کنکوری را از همین حالا شروع کنید این روش میتواند معجزه کند.

البته فراموش نکنید که داشتن شرایط و محیط مناسب برای درس خواندن یکی دیگر از مهمترین نکات برای داشتن یادگیری صحیح است. بنابراین پیش از هرچیز مطمئن شوید که در مکان درستی شروع به درس خواندن میکنید و سپس با بهره مندی از تکنیک های درس خواندن صحیح یادگیری خود را به بالاترین حد ممکن برسانید. کلید های اساسی روش درس خواندن SQ3R  به شرح زیر است:

• پیش مطالعه (Survey)
• سوال کردن (Question)
• مطالعه دقیق (Read)
• یادآوری (Recite / Recall)
• مرور (Review / Revise)

پیش مطالعه برای شروع روش مطالعه صحیح

احتمالا زیاد در انواع روش های مطالعه صحیح شنیده اید که ایجاد پس زمینه اطلاعاتی در ذهن برای بهتر یادگرفتن ضروری است. در روش مطالعه SQ3R نیز اولین قدم پیش مطالعه و ایجاد آمادگی ذهنی برای شروع یادگیری است. اما پیش مطالعه چیست و چونه انجام میشود؟ پیش مطالعه در روش های صحیح درس خواندن به نگاه اجمالی دانش آموز به مطلب درسی گفته میشود. پیش مطالعه به هیچ عنوان شامل جزئیات و یادگیری نمیشود. بلکه خواندن متن کتاب درسی با چشم و در مدت فقط چند دقیقه میتواند ذهن شما را برای یادگیری بهتر آماده کند.

پیش مطالعه و تندخوانی مطلب پیش از شروع به یادگیری هم در روش های مطالعه کنکوری لازم است و هم زمانی که در مدرسه میخواهید درسی را یاد بگیرید ، کلید طلایی است. علت تاثیر پیش مطالعه ساختار کنجکاو مغز انسان است که بار اول که نکته هایی را درباره مطلب میبیند، تمایل دارد اطلاعات بیشتری را برای حل این مسئله جدید پیدا کند. و موقع تکمیل این یادگیری توجه و تمرکز افزایش می یابد. پس اگر دانش آموز مدرسه ای هستی باید پیش از شروع تدریس توسط معلم ، خودت نگاهی روی متن درس و موضوع مورد بحث بیاندازی تا گیرایی درسی بالاتری داشته باشی. این کار را میتوانی شب قبل از کلاس  یا حتی در زنگ تفریح قبل از شروع کلاس انجام دهی. همانطور که گفتیم در پیش مطالعه نیازی به مطالعه بیش از 5 دقیقه نیست.

سوال کردن در تکنیک مطالعه SQ3R

دومین قدم در تکنیک مطالعه استاندارد SQ3R سوال پرسیدن است. شاید به اشتباه فکر کنید که این بخش مربوط به زمان یادگیری است. اما مرحله سوال پرسیدن در تکنیک مطالعه صحیح پیش از شروع یادگیری است. یعنی بعد از اینکه نکات کلیدی را پیش خوانی کردید و پس زمینه ذهنی خود را برای یادگیری آماده کردید، حالا نوبت به طرح سوال می افتد. اطلاعات بدست آمده را به چالش بکشید. مثلا اگر دارید برای کنکور درس میخوانید ، خودتان را درباره نکات پیام آیات دین وزندگی کنکور به چالش بکشید. از خودتان بپرسید این آیه چه ربطی به موضوع درس دارد. یا در ریاضیات میتوانید بپرسید خب چطور باید از قانون لوگاریتم استفاده کنم؟ اگر بخواهم لوگاریتم را برعکس کنم چطور میشود؟ با اینگونه سوال ها خودتان را به چالش بکشید و مغزتان را برای جذب اطلاعات تکمیلی تشنه کنید.

سوالات عمیق تر و کلیدی تر نتیجه اجرای روش درس خواندن کنکوری شما را قابل توجه تر میکند.

مطالعه دقیق در روش درس خواندن SQ3R

حالا که از نظر روانی برای جذب مطلب جدید آماده اید ، وقت شروع کردن یادگیری و برداشتن قدم اصلی برای درس خواندن صحیح است. به دقت به صحبت های معلم خود گوش دهید. اگر از درسنامه های کتاب های کمک درسی برای خواندن مطالب استفاده میکنید، پس آنها را با دقت و حوصله بخوانید. هرچقدر طول بکشد عیبی ندارد. فقط سعی کنید هرچقدر بیشتر میتوانید یاد بگیرید. در این مرحله نیازی به حل کردن تست نیست. چون این روش را برای درس خواندن کنکوری نمیتواند پاسخگو باشد. بلکه این روش صحیح درس خواندن برای مدرسه و امتحان های تشریحی است.  پس دقیق باشید و در این میان سعی کنید جواب سوال های خود را پیدا کنید. هیچ نکته ای را جا نیاندازید و کاملا روی یادگیری تمرکز کنید.

اگر میخواهید همزمان با یادگیری مطالب پایه ، کنکور را هم بگیرید، پس بهتر است چند سوال یا تست را به طور آزمایشی حل کنید و البته زیاد سخت نگیرید و اگر نتوانستید روش صحیح را پیدا کنید، دوباره سراغ درسنامه یا کتاب درسی خود بروید و جواب را بیابید. شما هنوز درحال یادگیری هستید پس اعتماد بنفس خود را تخریب نکنید!

یادآوری برای یادگیری کامل هنگام درس خواندن

بهترین روش برای یادآوری مطالب بعد از درس خواندن، یک قلم و کاغذ است که میتواند به صورت دفترچه یا برگه های به هم چسبیده باشد. حالا هر آنچه را از خواندن مطلب به خاطر میاورید بنویسید. آنها را دسته بندی کنید و سعی کنید ارتباط آنها را باهم دریابید. در مرحله یادآوری روش صحیح مطالعه ، میتوانید یادآوری را به صورت صوتی نیز انجام دهید. البته فراموش نکنید که صدای یادآوری خود را ضبط کنید چون کار ما هنوز با یاد آوری نکات تمام نشده است.

بعد از اینکه مطمئن شدید همه نکاتی که به خاطر دارید را نوشتید، وقت چک کردن یادآور شما میشود. دوباره به سراغ درسنامه های کتاب بروید و اگر نکته ای را در یادآوری خودتان جا انداخته اید دوباره مرور کنید. سعی کنید طی چند روز بعد این یادآوری خود نوشته را مجددا مرور کنید تا آنچه را به خاطر سپرده اید فراموش نکنید. این روش مشابه تکنیک یادگیری تاریخ ادبیات کنکور است.

مرور در روش صحیح درس خواندن و مطالعه SQ3R

بعد از اینکه در دو یا سه روز بعدی درسنامه تهیه شده توسط خودتان را مطالعه کردید، حالا نوبت به تست زنی و تثبیت اطلاعات بدست آمده در ذهن میشود. این کار با استفاده از مطالب آموزش دیده انجام میشود. پس هرچقدر که میتوانید به سوالات تستی وتشریحی درمورد درسی که خوانده اید جواب دهید. سعی کنید خودتان را محک بزنید و به حالت آزمون آزمایشی سوالات را حل کنید.

تا پایان آزمون به سراغ پاسخنامه نروید و برای پاسخ دادن به سوال ها از درسنامه یا کتاب درسی استفاده نکنید. اگر میخواهید از این تکنیک درس خواندن برای کنکور استفاده کنید ، بهتر است تست ها را در مدت مشخصی تکمیل کنید و سپس درصد گیری از سوالات حل شده را انجام دهید. با استفاده از این روش درس خواندن برای کنکور میتوانید زمان مطالعه را نیز افزایش دهید. هرچند تکنیک های افزایش ساعت درس خواندن را پیش از این برای شما شرح دادیم.

روش صحیح درس خواندن برای کنکور

همانطور که گفتیم ، روش مطالعه صحیح کنکوری و غیر کنکوری با یکدیگر متفات هستند. علت تفاوت تکنیک های صحیح درس خواندن برای مدرسه و کنکور چند مورد هستند. اولین و مهمترین آنها زمان مطالعه است. در سال کنکور زمان زیادی برای هر درس ندارید و علاوه بر یادگیری تشریحی دروس پایه دوازدهم، باید آنها را به صورت تستی هم تمرین کنید. در کنار همه اینها در سال کنکور باید دروس پایه های دهم و یازدهم را نیز مرور کنید و تست های جامع همه پایه ها را نیز بزنید. پس برای هر درس چند روز وقت نداریم.

دلیل دوم اختصاصی بودن روش درس خواندن صحیح برای کنکور ، تستی بودن بسیاری از راه حل های رسیدن به جواب است. به خصوص در درس هایی مثل ریاضی و فیزیک وشیمی که با اعداد و ارقام و فرمول ها سر و کار داریم ، راه های تستی بسیار پر اهمیت هستند و میتوانند ما را از راه کوتاهتر به جواب صحیح برسانند. و این موضوع در زمان کنکور و سریع حل کردن تست ها بسیار مهم است. در ادامه این مقاله به انواع روش های درس خواندن صحیح برای کنکور خواهیم پرداخت. علاوه بر آن سعی داریم مختصرا درباره روش مطالعه هر درس به اختصار صحبت کنیم. هرچند در مقالات تکنیک های درس خواندن کنکوری ، درباره روش های صحیح یادگیری مطالب برای کنکور مفصلا پرداخته ایم.

فراموش نکنید که برنامه ریزی برای یادگیری ، تست زنی و مرور همه درس های کنکور نیاز یک مشاوره برنامه ریزی کنکور است.

روش درس خواندن بدون نوشتن برای کنکور

یکی از روش های رایج درس خواندن در میان همه دانش آموزان ، روش درس خواندن بدون نوشتن است. در این روش دانش آموز شروع به خواندن مطالب میکند. بدون اینکه نوت برداری کند، بدون تکرار و تمرین مطالب مورد بحث و فقط جهت تمام شدن مطلب این کار را انجام میدهد. این اشتباه ترین روش برای درس خواندن کنکور است. اگر شما هم از این روش استفاده میکنید، پیشنهاد میکنیم خودتان روش SQ3R را یک بار امتحان کنید و تفاوت میزان یادگیری را متوجه خواهید شد.روش درس خواندن بدون نوشتن برای دانش آموزانی که توانایی به خاطر سپردن تصویر بالایی دارند مناسب است. اما برای هیچ دانش آموز کنکوری پیشنهاد نمیشود چون ازدیاد مطالب در سال کنکور میتواند توانایی شما را به چالش بکشد و شما را از مسیر موفقیت دور کند.

روش مطالعه گزینشی برای کنکور

روش مطالعه گزینشی یکی از روش های مطالعه صحیح برای دروس حفظی مانند دین و زندگی است. در این روش شما چند پاراگراف ابتدای هر متن را میخوانید، نکات مهم را خط میکشید، کلمات درست تر و سوالات پر اهمیت را میخوانید و سعی میکنید با ارتباط آنها به یکدیگر از خواندن فرعیات و مثال ها و … پرهیز کنید. در نهایت به سوالهای مطرح شده در موضوع مورد بحث پاسخ میدهید و به سراغ تست زنی میروید. البته این روش برای  درس های کم اهمیت تر در دین و زندگی مناسب است. درس های تست خیز دین و زندگی در کنکور باید به روش کامل و با جزئیات خوانده شوند. در آنالیز دینی کنکور 1400 میتوانید درس های پر اهمیت تر را ببینید. این روش برای فرادی که قدرت تحلیل و بررسی بسیار قوی دارند مناسب است.

روش مطالعه شبکه سازی و طرح سازی در ذهن برای کنکور

روش شبکه سازی ذهنی یکی از بهترین روش های مطالعه و درس خواندن برای کنکور است. در این روش درست مثل روش SQ3R شما بعد از خواندن دقیق مطلب آن را برای خود یادآوری میکنید. به صورت نوشته های منسجم و منظم مینویسید و زیر مجموعه هر دسته را برای خودتان مشخص میکنید. به این ترتیب مطالب در ذهن شما نیز جایگاه صحیح خود را پیدا میکنند و دیگر دچار پراکندگی ذهنی نخواهید شد چون دقیقا میدانید که کدام مطلب به کدام مرتبط است و ترتیب قرار گیری آن در یادگیری را میدانید. این روش درست برعکس روش های برجسته سازی و نوت برداری است. این روش برای دانش آموزان ضعیف تر مناسب است.

البته روش نوت برداری برای همه بد نیست به شرطی که به روش صحیح مطالعه آن برای کنکور انجام گیرد.

روش ربرجسته سازی مطالب برای درس خواندن کنکور

در این روش دانش اموزان با خواندن متن درس، به برجسته کردن نکات مهم آن میپزدازند. این برجسته کردن میتواند شامل هایلایت کردن کلمات یا نکات مهم ، خط کشیدن زیر یا دور آنها و یا رنگ کردن مطالب مهم است. این روش برای درس خواندن کنکوری اصلا مناسب نیست. چون شما حجم زیادی از مطالب را باید به خاطر بسپارید و اگر همه درسهای کتاب شما دارای بخش های رنگی باشند، با زیاد شدن درس ها، نقاط پررنگ مغز شما هم زیاد میشوند. پس احتمال خطا و بهم ریختگی اطلاعات در این روش به خصوص هنگام مطالعه برای کنکور زیاد است. هرچند اگر این روش با نوت برداری یا یادآوری همراه باشد میتواند بهتر شود. اما هنوز هم روش صحیح برای درس خواندن و مطالعه کنکور نیست.

روش نوت برداری یا خلاصه نویسی

روش نوت برداری و خلاصه نویسی نه تنها وقت دانش آموزان کنکوری را هدر میدهد، بلکه به علت زیاد بودن نوت ها و نکته های نوشته شده در کتاب یا در دفتر نکته ها  و عدم دسته بندی آنها ، ترتیب درست فراموش میشود. به همین علت است که با استفاده از این روش درس خواندن به نقطه ای میرسید که خواهید دید همه چیز را بلدید اما نکته صحیح در زمان صحیح و تست زدن به سراغتان نمی آید.

پس بهترین روش درس خواندن کنکوری تصویر سازی ذهنی برای خودتان است. اگر میخواهید از روش درست مطالعه برای کنکور استفاده کنید و آن را موثر ببینید، بهتر است نکات مهم شروع درس خواندن صحیح برای کنکور را رعایت کنید. تکنیک درس خواندن کنکور هنگامی اثر بخش خواهد بود که شما برای درس خواندن هدف داشته باشید. با این روش توانایی تحلیل افراد را افزایش میدهد پس اگر در رشته های تحلیلی مثل تجربی و انسانی تحصیل میکنید حتما این روش را یاد بگیرید و استفاده کنید.

تست زدن برای تکمیل تکنیک درس خواندن کنکور

کیست که نداند برای اینکه بتوانیم کنکور خوبی را داشته باشیم نیاز به تست زدن داریم. از تست های کنکور های سال های گذشته گرفته تا تست های تالیفی مدرسین کنکور و کتاب های کمک درسی و تست کنکور باید همه را امتحان کنید. همین تست ها هستند که باعث میشوند مغز شما ارتباط میان درس های مختلف را پیدا کند و بتواند عملکرد سریع تری برای دسترسی به اطلاعات مرتبط در جلسه کنکور داشته باشد. البته میدانیم که همه دانش آموزان کنکوری روش های تست زدن را نمیدانند و ممکن است با روش غلط تست زنی به اطلاعات سالم خود نیز ضربه بزنند. به علاوه سرعت پایین تست زنی ، وقت زیادی از دانش آموزان میگیرد. به همین دلیل در این باره در مشاوره پرسا صحبت کرده ایم.

نکات مهم شروع روش درس خواندن صحیح برای کنکور

مطالعه ای میتواند شما را به اوج برساند که همراه با علاقه و انگیزه باشد. علاقه و انگیزه میتواند توجه و تمرکز شما را چند برابر کند. بنابراین پیش از شروع به یادگیری هدف خود را مشخص کنید و برای رسیدن به آن هدف بجنگید. این هدف حتما نباید رشته های برتر مثل پزشکی و دندان پزشکی یا مهندسی مکانیک باشد. علاقه خود را پیدا کنید و تحت تاثیر جو کنکور برای خود برنامه نریزید. واقع بین باشید و بعد از هدف گذاری روش های صحیح درس خواندن و تکنیک های مطالعه کنکوری را برای رسیدن به هدفتان اجرا کنید. نکات زیر را نیز هنگام شروع کردن به درس خواندن مد نظر داشته باشید.

• به اندازه کافی انگیزه و انرژی داشته باشید
• خوب بخوابید و زمان کمتری را به گذراندن با وسایل الکترونیکی اختصاص دهید.( نورهای ال سی دی های تلویزیون و موبایل چشم را خسته میکنند و خواب بی کیفیتی را برای چشمان شما رقم میزنند.)
• از منابع درسی معتبر و استاندارد استفاده کنید
• مطالب را بر اساس توانایی خود بودجه بندی کنید
• سختی و آسانی درس را بسنجید و طبق آن زمان خود را تقسیم کنید( عمل نکردن به برنامه باعث دلسردی و از بین رفتن اعتماد بنفس میشود.)
• سعی نکنید یک درس را از صفر تا صد در یک روز یاد بگیرید. به مغزتان فرصت پردازش بدهید.
• برای همه درس ها نگاه منتقدانه و پرسش گرایانه داشته باشید تا مثل یک دانشمند درس بخوانید
• از مشاوره مخصوص انتخاب رشته برای هدف گذاری کنکور کمک بگیرید.