در این مقاله به معرفی رشته کاردرمانی می پردازیم. در سال ۱۳۵۰ متخصصان کاردرمانگر از طرف وزارت بهداشت جهانی جهت آموزش نیروهای کاردرمانگر به ایران آمدند و این آموزش‌ها به‌صورت غیررسمی تا دو سال ادامه داشت و تاریخچهٔ رشته کار درمانی در ایران به همین موضوع برمی‌گردد. بعدازاین پروژه در سال ۱۳۵۲ مدرسه عالی توان‌بخشی تأسیس گردید و این رشته به رسمیت شناخته شد. البته در ایران دانشکده‌هایی که مخصوص علوم توان‌بخشی هستند دارای شش رشتهٔ گفتاردرمانی، کاردرمانی، شنوایی‌شناسی، شنوایی‌سنجی، فیزیوتراپی و اعضای مصنوعی می‌باشد.
فهرست مطالب
برای انتخاب رشته کنکور تجربی با مرکز مشاوره آکو در تماس باشید.
معرفی رشته کاردرمانی
رشته کاردرمانی از رشته‌های پیراپزشکی می‌باشد و کاربرد بسیار زیادی برای افراد دارد. برخی افراد وقتی برای اولین‌بار اسم این رشته را می‌شنوند گمان می‌کنند که رشته کاردرمانی برای درمان مشکلات شغلی و کاری کاربرد دارد اما این تصور غلط است. در تعریف و معرفی رشته کاردرمانی باید گفت که اسم دیگر این رشته در کشور فرانسه ارگوتراپی (Ergo Therapy) و معادل انگلیسی آن آکیوپیشنال تراپی (Occupational Theropy) می باشد. کاردرمانی که در زیرشاخه‌های رشته‌های توان‌بخشی قرار می‌گیرد به بازیابی توانایی جسمی، ذهنی و روانی افراد کمک می‌کند.
بعضی انسان‌ها به دلیل عوامل گوناگونی مانند عوامل ژنتیکی، غیر ژنتیکی، جنگ، حوادث طبیعی و تصادف به اختلالات جسمی، روانی و ذهنی دچار شوند و فرد کاردرمانگر مشکلات مربوط به این نارسایی‌ها را برطرف می‌کند. آنها با استفاده از علومی مانند فیزیولوژی، روان‌شناختی و آناتومی همهٔ جوانب زندگی بیمار را بررسی می‌کنند تا بتوانند بیماران را معالجه کنند.
حوزه های گوناگون مطالعاتی کاردرمانی چیست؟ یک کاردرمانگر برای کسب مهارت‌های مختلف در رشتهٔ خود باید در زمینه‌های مختلف مطالعه داشته باشد تا بتواند به‌صورت عملی در کار خود از این مهارت‌ها استفاده کند. حوزه‌های مطالعاتی یک کاردرمانگر به‌صورت زیر می‌باشد:
- آناتومی بدن: در حوزه آناتومی به شناخت ساختار و دستگاه‌های بدن پرداخته می‌شود و درمانگرها با مطالعهٔ واحدهای آناتومی دربارهٔ دستگاه عصبی، گردش خون، گوارش، سیستم‌های اسکلتی و عضلانی بدن انسان اطلاعات مفیدی به دست می‌آورند. یکی از مهم‌ترین درس‌های این رشته آناتومی است.
- حرکت شناسی: درس حرکت شناسی یک درس تخصصی و سنگین در رشته کاردرمانی می باشد. کاردرمانگر ها در حوزه حرکت شناسی با ساختار بیومکانیکی و حرکات بدن انسان آشنا می شوند تا بتوانند بیمارانی که ضایعات حرکتی دارند درمان کنند.
- روانپزشکی و مغز و اعصاب و ارتوپدی: از دیگر حوزه‌های کاردرمانگران بیماری‌های روانپزشکی، مغز و اعصاب و ارتوپدی می‌باشد و در مقطع کارشناسی دروس تخصصی زیادی برای این مباحث وجود دارد.
- آنالیز فعالیت و زندگی: یک فرد کاردرمانگر باید بتواند تحلیل و آنالیز درستی از زندگی شخص مراجعه‌کننده داشته باشد تا بتواند بهترین روش کمک به آن را تشخیص دهد.
- روان‌شناسی: افرادی که در شغل خود با انسان‌ها در ارتباط هستند باید بتوانند با مراجعه‌کنندگان به‌درستی برخورد کنند. درس‌های مربوط به روان‌شناسی و روانپزشکی برای آگاهی بیشتر کاردرمانگرها در این رشته وجود دارند.
- توان‌بخشی حرفه ای: در برخی موارد برای بازگشت یک بیمار به زندگی لازم است محیط شغلی آن بررسی شود. ممکن است در این شرایط بیمار با کمک درمانگر به کار قبلی خود برگردد و یا به طور کلی محیط کار خود را تغییر دهد.
- دیگر مباحث تخصصی: از جمله مباحث این حوزه می‌توان به جامعه‌شناسی، مشاوره، بازی‌درمانی، رشد بازی و… اشاره کرد و درمانگرها باید در این زمینه‌ها نیز تخصص داشته باشند.
دروس رشته کار درمانی
دوره تحصیل رشته کاردرمانی ۴ سال است که معادل ۸ ترم تحصیلی می‌باشد و دانشجویان باید ۱۲۸ واحد درسی را بگذرانند. واحدهای رشته کاردرمانی به‌صورت زیر می‌باشد:
- دروس عمومی: ۲۰ واحد
- دروس پایه: ۲۸ واحد
- دروس تخصصی ۵۶ واحد
- دروس کارآموزی: ۲۴ واحد
دروس عمومی رشته کاردرمانی: مبانی نظری اسلام، انقلاب اسلامی، اخلاق اسلامی، آشنایی با منابع اسلامی، تاریخ و تمدن اسلامی، ادبیات فارسی، زبان عمومی، تربیت‌بدنی 1 و 2.
دروس پایه رشته کار درمانی: آناتومی سیستم اعصاب، آناتومی اندام‌ها، فیزیولوژی عمومی، روان‌شناسی رشد، روان‌شناسی مرضی، نورولوژی، مقدمه‌ای بر روانپزشکی، آمار، مقدمه‌ای بر ارتوپدی، فیزیولوژی اعصاب، کمک‌های اولیه، آناتومی سطحی، آناتومی سروگردن و تنه، مقدمه‌ای بر روانپزشکی کودک، آشنایی با مبانی آزمایشات پاراکلینیک، بیماری‌های داخلی.
دروس تخصصی رشته کاردرمانی: زبان تخصصی، مبانی کاردرمانی و توان‌بخشی، فیزیولوژی و بیومکانیک 1 و 2 و 3، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در کاردرمانی، تئوری فعالیت، ارزشیابی عضلانی و اندازه‌گیری دامنه حرکتی مفاصل، کاردرمانی در اختلالات روانی اجتماعی 1 و 2، کاردرمانی در بیماری‌های کودکان، کاردرمانی در عقب‌ماندگی ذهنی، مشاوره در کاردرمانی، ساخت انواع اسپلینت، مدیریت کاردرمانی، فعالیت‌های روزمره زندگی، رشد کودک، فعالیت‌های هدفمند و تجزیه‌وتحلیل آنها 1 و 2 و 3 و 4، بازی و تفریح در کاردرمانی، وسایل کمکی و اعضای مصنوعی در کاردرمانی، تکنیک‌های حرکت‌درمانی، جامعه‌شناسی در کاردرمانی، گروه و روابط بین‌فردی، سمینار.
دروس کارآموزی رشته کار درمانی: کارآموزی در عرصه روان 1 و 2، کارآموزی در عرصه (مشاهده بالینی روانی)، کارآموزی در عرصه (مشاهده بالینی جسمانی)، کارآموزی در عرصه جسمانی 1 و 2 و 3، کارآموزی در عرصه مستقل.
گرایش های ارشد رشته کاردرمانی
رشته کاردرمانی در مقطع کارشناسی گرایش خاصی ندارد و به‌صورت عمومی ارائه می‌شود. فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی رشته کاردرمانی می‌توانند برای مقطع کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های آمار زیستی، مدیریت توان‌بخشی، مدیریت خدمات بهداشت درمانی، نانوتکنولوژی پزشکی، فناوری اطلاعات و سلامت، علوم تشریح، آموزش پزشکی، اپیدمیولوژی، تاریخ علوم پزشکی و انفورماتیک پزشکی ادامه تحصیل دهند. امکان تحصیل رشته کار درمانی تا مقطع دکتری در ایران وجود دارد.
کارنامه قبولی رشته کار درمانی
در این قسمت به ارائه چند کارنامه از قبولی سال‌های گذشته می‌پردازیم. شما می‌توانید با استفاده از این کارنامه‌ها به‌صورت حدودی متوجه شوید برای قبولی در این رشته به چه رتبه و درصدهایی نیاز دارید.
توانایی های لازم برای رشته کاردرمانی
افرادی که می‌خواهند وارد رشته کاردرمانی شوند باید مهارت‌های ارتباطی و مشاهده‌ای داشته باشند. آن ها باید برای یافتن راه های غیر متعارف جهت کمک به بیماران خلاقیت داشته باشند. صبر بالا، حساسیت و شور و شوق بالا داشته باشند. بتوانند در بیماران ایجاد انگیزه و شوق کنند. توانایی کار تیمی داشته باشند. آن ها باید بتوانند وضعیت بیمار را ارزیابی کنند و از آن گزارش بنویسند. از جمله وظایف کاردرمانگران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آموزش به خانواده و نزدیکان بیمار دربارهٔ مراقبت کردن از بیماران و ارتباط گرفتن با آنها
- آموزش شیوهٔ درست استفاده از ابزارآلات حرکتی برای یاری بیماران
- معالجه کردن اختلالات روانی و جسمی بیماران
- آموزش تمرین‌های گوناگون برای بیماران
- مقایسه کردن میزان پیشرفت بیماران در کل درمان آنها
شغل های رشته کار درمانی در ایران
زمینه‌های فعالیت و تخصصی کاردرمانگرها مربوط به اختلالات جسمی، ذهنی و روانی می‌باشد.
- اختلالات جسمی: اختلالات جسمی کودکان مانند الگوهای حرکتی غلط، تأخیر در حرکت، در رفتگی های مادرزادی، کج بودن گردن و …
- اختلالات در بزرگسالان مانند سکته مغزی، ام اس، ضربه مغزی، اختلالات مخچه، ضایعت نخاعی
- اختلالات ارتوپدی: شامل سوختگی و گرفت های پوستی، ضایعات تاندونی، بیماری های روماتیسمی و … می باشد.
- اختلالات ذهنی: شامل بیش‌فعالی، مشکلات شناختی، اختلالات یادگیری، مشکلات حافظه و… می‌باشد
- اختلالات روانی: در کودکان مانند مشکلات رفتاری، اسکیزوفرنی، فوبیا، هذیان و بی‌قراری و … . در بزرگسالان مانند اختلالات خلقی، اسکیزوفرنی، سو مصرف مواد، سالمندی و …
بازار کار و درآمد رشته کاردرمانی
در این رشته محیط‌های کاری و حرفه‌ای و فرصت‌های شغلی بسیار وسیع است و به دلیل پیشرفت تکنولوژی هرروزه بر وسعت آن افزوده می‌شود. پس بازار کار رشته کاردرمانی روبه‌رشد است. وجود حوزه‌های کاری مختلف در این رشته باعث شده که زمینهٔ مناسبی برای کسب درآمد کاردرمانگرها به وجود بیاید و افرادی که در این رشته مشغول به کار هستند معمولاً درآمد متوسط روبه بالایی دارند. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در محیط‌های کاری مختلفی مشغول به کار شوند مانند بیمارستان‌ها، مراکز توان‌بخشی سازمان بهزیستی، کلینیک‌های خصوصی، مراکز درمانی خصوصی و دولتی، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، مراکز ترک اعتیاد و … .
سازمان نظام پزشکی و معاونت درمان نیز برای تمام کاردرمانگر ها که لیسانس دارند و دارای ۵ سال سابقه ی کاری معتبر هستند اجازه فعالیت صادر می کند. و آن هایی که فوق لیسانس دارند اگر دو ونیم سال سابقه کاری داشته باشند می توانند دفتر کاردرمانی تاسیس کنند و البته برای شهرهای کوچیک نیاز به سابقه کاری کمتری است.
مشاوره انتخاب رشته کنکور آکو را در اینستاگرام دنبال کنید.
تحصیل رشته کاردرمانی در خارج از کشور
تقاضا برای جذب فارغ‌التحصیلان کادرمانی در حال افزایش است و طبق پیش‌بینی‌های انجام شده این شغل تا سال ۲۰۲۹ به رشد ۱۶ درصدی می‌رسد. از پردرآمدترین شهرها برای این رشته عبارت‌اند از:
- سانفرانسیسکو ۱۰۷،۸۸۹ دلار
- سان خوزه ۱۰۴،۰۷۶ دلار
- نیویورک ۱۰۱،۰۸۶ دلار
از جمله دانشگاه های برتر در رشته کاردرمانی در دنیا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس
- دانشگاه توماس جفرسون
- دانشگاه ایالتی کلرادو
- دانشگاه کلمبیا
- دانشگاه نیویورک
