رشته مهندسی مواد و متالوژی

رشته مهندسی مواد و متالوژی از قدیمی ترین شکل‌های مهندسی و علوم کاربردی می‌باشد و در طول تاریخ باعث پیشرفت بشریت شده است. چیزی که امروزه به عنوان مهندسی مواد در دانشگاه مدرن شناخته میشود نشات گرفته از متالورژی یا همان فلزشناسی میباشد.

اگر بخواهیم درباره تاریخچه رشته متالوژی توضیح دهیم باید با توسعه متالوژی از عصر سنگ شروع کنیم و درنهایت به عصر نانو برسیم. این رشته قدمتی حدودا 70 ساله دارد و تقریبا از 40 سال پیش در دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود. رشته مهندسی متالوژی تاکنون در دانشگاه های داخل کشور گرایش‌های مختلفی را ارائه داده است که در ادامه وبسایت تخصصی مشاوره انتخاب رشته کنکور آکو به بررسی آن‌ها میپردازیم.

رشته مهندسی مواد و متالوژی

شاید کمتر کسی اطلاعات کامل و دقیقی از رشته مهندسی مواد و متالوژی داشته باشد. در اولین قدم باید بدانید که اگر شما از آن دسته افرادی هستید که از بحث های شیمی و فیزیک لذت میبرید و به مطالعه آنها علاقه دارید رشته متالوژی می‌تواند برای شما مناسب باشد. اگر در یک توضیح کوتاه بخواهیم بگوییم فردی که مهندسی مواد میخواند با مواد سروکار دارد! اما مواد دقیقا چه هستند؟

مواد می‌توانند طبیعی یا مصنوعی باشند و به علت گستردگی نمی‌توان برای مواد اسمی خاص گذاشت. شمار مواد تقریبا بی­نهایت است. اکثر مواد درون دسته‌های بزرگ مانند فلزات، سرامیک ها، مواد پلاستیکی، نیمه هادی ها و … قرار می گیرند. بنابراین در رشته مهندسی مواد در دانشگاه با انواع و اقسام مواد سر و کار دارید و یاد میگیرید چگونه فعالیت های نوین را با همان چیزی که دارید راه بیاندازید.

این رشته یکی از پرکاربردترین رشته ها در دنیای مدرن کنونی و دانشگاه های رشته مهندسی مواد را میتوان از تخصصی ترین دانشگاه های صنعتی برای انتخاب رشته کنکور یاضی ­دانست.

رشته مواد و متالوژی را بهتر بشناسید

رشته مهندسی مواد در دانشگاه به بررسی و مطالعه ساختار مواد، ارتباط میان آنها، روش ساخت و تولید جنسیت های گوناگون و استفاده آ«ها، خواص مواد، عملکرد ایده آل و نحوه استفاده از مواد گوناگون میپردازد. رشته مهندسی مواد و متالوژی، یک رشته با گستره‌ه­ ای وسیع است و می‌توان گفت حلقه اتصال بسیاری از رشته‌های مهندسی با یکدیگر است.

تمامی مهندسین مواد از یک نقطه نظر یکسان به مواد نگاه می‌کنند و به دنبال ایجاد ارتباط موثر بین مواد هستند. ارتباط موثر بین مواد در در علم نوین امروزی یعنی کارشناسان با مهارت و توانایی خود مواد را بسته به اصول و چگونگی رفتارشان تغییر و بهبود می‌دهند.

البته باید گفت این بررسی ها در مقیاس بسیار کوچکی که غیرقابل دیدن با چشم غیرمسلح است انجام می‌گیرد. برای مثال یکی از موارد کاربرد تخصصی رشته مهندسی مواد ایجاد تجهیزات ورزشی سبک‌تر و تولید پلیمرهای خاص و ایمپلنت‌های دندانپزشکی است. در رشته مهندسی مواد و متالوژی سه درس اصلی کنکور ریاضی یعنی شیمی و فیزیک و محاسبات ریاضی کاربرد تخصصی دارند و برای موفقیت در این رشته مهارت های ویژه ای لازم است.

مهارت های لازم برای رشته مهندسی مواد

از مهارت های لازم برای موفقیت در رشته مهندسی مواد باید به قوی بودن تحلیل و هوش زمینه شیمی و فیزیک اشاره کنیم. همچنین دانشجو باید به قدر کافی از دانش ریاضی نیز برخوردار باشد تا قدرت تجزیه و تحلیل خوبی از نظر تخمین سرعت و وزن و میزان چرخش و … برای طراحی های جدید به او کمک کند.

پیش از انتخاب رشته مهندسی مواد در انتخاب رشته کنکور ریاضی، دانشجو باید آمادگی و قدرت کار در شرایط سخت را داشته باشد و همچنین ذهنی خلاق و پویا داشته باشد تا بتواند به خوبی از پس حل مسائل و البته ارائه ایده های جدید بر بیاید.

ناگفته نماند آشنایی دانشجو با زبان انگلیسی نیز از نظر مشاوره انتخاب رشته کنکور برای رشته مهندسی مواد و متالوژی بسیار مهم است چراکه کتاب های علمی در این رشته کمتر به زبان فارسی ترجمه شده اند.

وظایف فارغ التحصیل رشته مهندسی مواد

باتوجه به دروسی که برای رشته مهندسی مواد در دانشگاه ها در نظر گرفته شده است، وظایف محوله در بازار کار مشخص میشوند. هرچند به عنوان یک مشاور تحصیلی و شغلی به همه داوطلبان کنکور و کسانی که راه موفقیت را دنبال میکنند میگوییم که تحصیلات آکادمیک 30 درصد از موفقیت در بازار کار را تشکیل میدهد. 30 درصد فعالیت تجربی در زمینه مورد نظر موثر است و 40 درصد باقی تلاش خود فرد برای پیشرفت و خلاقیت ذاتی و استعداد در زمینه کاری است. بهرحال وظایف رشته مهندسی مواد و متالوژی در بازار کار به شرح زیر است:

• مشخص کردن عملکرد مواد و طریقه از بین رفتن انها
• مطالعه خواص مواد و ایجاد راههای جدید برای ترکیب مواد با یکدیگر
• آزمایش مواد در شرایط متفاوت
• تحلیل و بررسی نتایج ازمایشات و مذلسازی از طریق نرم افزارهای کامپیوتری
• تولید نمونه های اولیه محصولات جدید
• طراحی فرایند تولید محصولات با مواد جدید
• بررسی دلایل شکست های جزئی و ساختاری
• نظارت بر تکنسینها

دروس رشته مهندسی مواد

در ادامه مقاله رشته مهندسی مواد و متالوژی به شرح دروس رشته مهندسی مواد در دانشگاه می‌پردازیم. دوره تحصیلی این رشته در مقطع کارشناسی 4 ساله است و 8 ترم تحصیلی را شامل می‌شود. در مقطع کارشناسی دانشجویان موظف به گذراندن 140 واحد درسی هستند.

• دروس عمومی: 22 واحد
• دروس پایه: 30 واحد
• دروس اصلی: 68 واحد
• دروس تخصصی: 20 واحد
• دروس اختیاری: 20 واحد

دروس پایه رشته مهندسی مواد: ریاضی1، ریاضی 2، معادلات دیفرانسیل، فیزیک 1، فیزیک 2،آزمایشگاه فیزیک 1،آزمایشگاه فیزیک 2، برنامه نویسی کامپیوتر، محاسبات عددی، ریاضی مهندسی، شیمی عمومی و آزمایشگاه، نقشه کشی صنعتی، کارگاه عمومی.

دروس تخصصی مشترک مهندسی مواد: ریاضی‌، معادلات‌ دیفرانسیل‌، ریاضی‌ مهندسی‌، محاسبات‌ عددی‌، مبانی‌ و برنامه‌سازی‌ کامپیوتر، فیزیک‌، شیمی‌ عمومی‌، مبانی‌ مهندسی‌ برق‌، استاتیک‌، مقاومت‌ مصالح‌، کریستالوگرافی‌، پدیده‌های‌ انتقال‌، شیمی‌ فیزیک‌ مواد، ترمودینامیک‌ مواد، خواص‌ فیزیکی‌ مواد، متالوگرافی‌، خواص‌ مکانیکی‌ مواد.

دروس تخصصی گرایش متالوژی صنعتی: ریخته‌گری‌، انجماد فلزات‌، شکل‌ دادن‌ فلزات‌، خواص‌ مکانیکی‌ مواد، متالورژی جوشکاری‌، متالورژی پودر، روش‌های‌ نوین‌ آنالیز مواد، خوردگی‌ و اکسیداسیون‌، عملیات‌ حرارتی‌، استخراج‌ فلزات‌، انتقال‌ مطالب‌ علمی‌ و فنی‌.

دروس تخصصی شاخه متالوژی استخراجی: انتقال‌ مطالب‌ علمی‌ و فنی‌، ریخته‌گری‌، شکل‌ دادن‌ فلزات‌، تغلیظ‌ مواد معدنی‌، اصول‌ استخراج‌ فلزات‌، سینتیک‌ مواد، شیمی‌ تجزیه‌، عملیات‌ حرارتی‌، خوردگی‌ و اکسیداسیون‌، انجماد فلزات‌.

دروس تخصصی گرایش سرامیک: ساختار سرامیک‌ها، سینتیک‌ مواد، روش‌های‌ نوین‌ آنالیز مواد، خواص‌ الکتریکی‌ و نوری‌ سرامیک‌ها، مواد دیرگداز، تئوری‌ شیشه‌، تئوری‌ پرسلان‌ها، آزمایشگاه‌ چینی‌، فرآیند ساخت‌ سرامیک‌، انتقال‌ مطالب‌ علمی‌ و فنی‌.

دانشگاه های رشته مهندسی مواد

رشته مهندسی مواد در زیرگروه 1 گروه آزمایشی ریاضی قرار دارد و دروس ریاضی و فیزیک با ضریب 4 از مهم ترین درس‌ها برای این رشته هستند. دروس رشته مهندسی مواد و متالوژی در دانشگاه های ایران یکسان هستند و 90% دانشگاه های ارائه دهنده این رشته جزو دانشگاه های صنعتی هستند. البته برخی دانشگاه های آزاد نیز میتوانید رشته های مهندسی مواد و متالوژی را به صورت تخصصی ارائه میدهند. بهترین دانشگاه های رشته مواد و متالوژی در ایران در جدول زیر معرفی شده اند.

البته بجز دانشگاه های سراسری گفته شده که جزو بهترین دانشگاه های ایران هستند، سایر دانشگاه های سراسری ایران نیز در تربیت نیروی متخصص مهندسی مواد و متالوژی فعالیت میکنند. این دانشگاه ها شامل دانشگاه تبریز، دانشگاه حکیم سبزواری سبزوار ، دانشگاه رازی کرمانشاه، دانشگاه زنجان، دانشگاه سمنان، دانشگاه زاهدان، دانشگاه شهرکرد، دانشگاه شهید مدنی تبریز، دانشگاه کاشان، دانشگاه مراغه، دانشگاه ملایر، دانشگاه یاسوج، هستند.

دانشگاه های صنعتی ارائه دهنده رشته مواد و متالوژی در ایران شامل دانشگاه صنعتی بابل، دانشگاه صنعتی بیرجند، دانشگاه صنعتی شاهرود،  دانشکده فنی و مهندسی گلپایگان، مجتمع آموزش عالی فنی و مهندسی اسفراین، مجتمع آموزش عالی گناباد، مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بویین زهرا میباشند.

در زمان انتخاب رشته کنکور ریاضی در مرداد 1402 میتوانید رشته مواد و متالوژی را در دانشگاه های پیام نور، غیر انتفاعی و یا پردیس های خودگردان دانشگاه های سراسری به صورت با آزمون و براساس رتبه کنکورتان انتخاب کنید.

البته در سال گذشته در دفترچه انتخاب رشته بدون کنکور دانشگاه آزاد مشاهده کردیم که برخی از دانشگاه های آزاد نیز این رشته را با پذیرش براساس سوابق تحصیلی ارائه میدهند. این دانشگاه ها بر اساس دفترچه انتخاب رشته کنکور تیر 1401 در جدول زیر آمده اند.

شما عزیزان میتوانید برای انتخاب رشته بهمن دانشگاه آزاد نیز برای ثبت نام در رشته مواد و متالوژی دانشگاه آزاد اقدام کنید.

گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی مواد 

گرایش های ارشد رشته مهندسی مواد و متالوژی در ایران شامل سه گرایش متالورژی صنعتی، متالورژی استخراجی و سرامیک است. البته ناگفته نماند در برخی دانشگاه های رشته مهندسی مواد که جزو دانشگاه های شناخته شده هستند مثل مانند دانشگاه شریف و دانشگاه تهران میتوانید در مقطع دکترا مهندسی مواد نیز تحصیل کنید. گرایش های ارشد مهندسی مواد در دانشگاه شامل موارد زیر است:

• متالورژی صنعتی: در این گرایش از گرایش های رشته مهندسی مواد به رفتار فیزیکی و شیمیایی عناصر فلزی، ترکیبات بین فلزی و آلیاژها پرداخته می‌شود. در واقع متالورژی صنعتی فن و تکنولوژی فلزات است.
• متالورژی استخراجی: این گرایش به فرایندهای مختلف برای استخراج فلزات از سنگهای معدنی می‌پردازد. برای تحصیل در رشته  باید بدانید این رشته با رشته مهندسی معدن تفاوت بسیاری دارد و نباید این دو را باهم یکی دانست.
• سرامیک: علم سرامیک مطالعه مواد غیرآلی و غیرفلزی است و این گرایش تمام مواد سرامیکی و فرایند ساخت و خواص آنها را شامل می‌شود.

کارنامه قبولی رشته متالوژی

رتبه قبولی رشته مهندسی مواد و متالوژی در هر یک از دانشگاه‌ها متفاوت است. جدول زیر نمونه کارنامه های قبولی این رشته در سال 99 است. با مشاهده این جدول می توانید به طور حدودی تخمین بزنید که در کدام دانشگاه ها می‌توانید قبول شوید.

بازار کار رشته مهندسی مواد

مهندسین مواد در حال حاضر می‌توانند در چند جایگاه مشغول به کار شوند به عنوان مثال می‌توانند به عنوان کارشناس کنترل کیفیت در کارخانجات مشغول به کار شوند یعنی باید در جایگاهی قرار گیرند که با استاندارها و تست های مخرب و غیر مخرب سر و کار دارند.

مهندسین مواد می‌توانند به عنوان اپراتور خط تولید و کارشناس فروش نیز مشغول به کار شوند. در این دوحالت دانشجو به مهارت خاصی نیاز ندارد و آنچه در دوران کارشناسی اموزش می‌بیند کفایت میکند. هرچند تحصیل در مقطع ارشد میتواند برای فعالیت های مرتبط تر و ترفیع شغلی به او کمک کند.

از دیگر شغل‌های پر درآمد برای مهندسی مواد در ایران می‌توان به مهندس جوش و بازرسی، اپراتور یا سرپرست آزمایشگاه و کارشناس تحقیق و توسعه اشاره کرد.

از لحاظ درآمدی باتوجه به گفته‌های افرادی که به صورت حرفه ای و با تجربه کافی در این شغل فعالیت دارند درآمد مهندسین از سالانه 100 میلیون تا 250 میلیون متغیر است و به طور میانگین مهندسین مواد بین 8 تا 20 میلیون تومان در ماه درآمد دارند.

تحصیل مهندسی مواد در دانشگاه های خارج از کشور

مهندسین مواد به راحتی می‌توانند از طریق اپلای در دانشگاه‌های مطرح اروپا، استرالیا و کانادا پذیرش بگیرند و برای ادامه تحصیل به این کشورها مهاجرت تحصیلی کنند. بیشتر پروژه‌های تحقیقاتی که در دانشگاه‌های دنیا انجام می‌شود مرتبط با صنایع مختلف است و یک مهندس مواد در همه این تحقیقات به صورت تخصصی فعالیت میکند. 

با مهاجرت تحصیلی به کشور های دیگر از طریق اپلای، دانشگاه مقصد بخشی از هزینه های زندگی، شغل مرتبط و خوابگاه یا پانسیون را برای دانشجو تامین میکند. همچنین امکان تحصیل در بعضی دانشگاه‌های خارج از کشور با هزینه شخصی نیز ممکن است که البته اینگونه موسسات از نظر تحصیلی دارای سطح کیفیت پایین تری در سطح جهان هستند.

لازم به ذکر است با توجه به سطح علمی و کیفیت آموزشی که هم اکنون در دانشگاه های ایران ارائه می‌شود می‌توان برخی دانشگاه های رشته مهندسی مواد در ایران را همپای دانشگاه های خارج از کشور دانست. بهترین دانشگاه های دنیا که ارائه دهنده رشته مهندسی مواد و متالوژی هستند و به صورت اپلای از خارج از کشور دانشجو میپذیرند :

• مؤسسه فناوری ماساچوست، موسسه فناوری جورجیا
• دانشگاه تکنولوژی میشیگان
• موسسه پلی تکنیک رنسلیر
• دانشگاه میشیگان آن آربور
• دانشگاه واشنگتن
• دانشگاه ویسکانسین مدیسون
• دانشگاه ملی سنگاپور (NUS)
• امپریال کالج لندن
• دانشگاه فناوری نانیانگ سنگاپور

به عنوان مشاوره انتخاب رشته کنکور ریاضی به شما میگویم که پیش از انتخاب هدف ، درباره دانشگاه های ایران اطلاعات کافی را بدست آورید.

مشاوره انتخاب رشته کنکور ریاضی در کرج

همانطور که در این مقله توضیح دادیم، رشته مهندسی مواد از رشته‌های پرطرفدار و گسترده در دنیا است. اگر شما متقاضی تحصیل در این رشته هستید میتوانید دانشگاه های داخل یا خارج کشور را انتخاب کنید. تحصیل در دانشگاه های صنعتی و دانشگاه های برتر خارج از کشور میتواند برای شما بدون هزینه و حتی دارای تسهیلات مالی و بورسیه نیز باشد.

برای انتخاب رشته کنکور ریاضی و قبولی در رشته مهندسی مواد و متالوژی میتوانید از مشاوره انتخاب رشته کنکور کمک بگیرید و از طریق شماره 02633408944 با ما در تماس باشید. درغیر این صورت برای مشاوره مهاجرت تحصیلی از طریق رشته مهندسی مواد از طریق کانال تلگرام تیم مشاوره تحصیلی آکو وقت اولین جلسه مشاوره خود را تعیین کنید.