رشته مهندسی معدن

از گذشته تا به حال معدن نقش بسیار مهمی را در پایداری بشریت داشته است. در طول تاریخ مردم از سنگ و سرامیک استفاده می کردند تا این که بعد ها از فلزات سطحی زمین و نزدیک به سطح زمین بهره برداری کردند. به طور مثال در فرانسه و انگلستان از سنگ چخماق برای ایجاد آتش و شکستن سنگ ها مورد استفاده قرار می گرفته است.

در گذشته یکی از دغدغه های کشور های صنعتی دست یابی به معدن‌های ارزشمند کشور های دیگر بوده است. زیرا برای هر فعالیت صنعتی به مواد معدنی نیاز است. موادی که کشف و استخراج آن ها به کارشناسانی متخصص نیاز دارد و به همین دلیل رشته مهندسی معدن در بسیاری از دانشگاه ها وجود دارد.

رشته مهندسی معدن تحت عنوان اولین رشته مهندسی آکادمیک تاریخ برای نخستین بار در انگلستان پایه گذاری شد و کار در معدن به دلیل شرایط سخت کاری یکی از ۱۰ شغل سخت جهان شناخته شده است.

در وبسایت تخصصی مشاوره تحصیلی آکو، دروس اختصاصی، شرایط قبولی و دانشگاه های ارائه دهنده این رشته را به صورت اختصاصی بیان میکنیم و درباره شرایط بازار کار و درآمد رشته مهندسی معدن را نیز به صورت مختصر بررسی میکنیم.

معرفی رشته مهندسی معدن

در ادامه به معرفی رشته مهندسی معدن می‌پردازیم. این رشته در رشته های کنکور ریاضی است و به دلیل شرایط سخت کار و آموزش در دانشگاه های محدودی به ویژه در ایران ارائه میشود. همانطور که از اسم این رشته پیداست، رشته مهندسی معدن متشکل از دانش و علمی است که بر تمام بخش های کار معدن مانند جستجو، اکتشاف، تاسیس معدن، استخراج، تهیه و فرآوری مواد معدنی نظارت می کند.

در این رشته مهندسانی تربیت می شوند که علاوه بر آشنایی کلی با معدن ها، در استخراج معدن ها، کشف مواد معدنی، مکانیک سنگ و … نیز تخصص داشته باشند. مهندسی معدن از رشته هایی بوده که همیشه انسان ها با آن آشنا بوده اند و برای پیشبرد زندگی خود ازآن استفاده می‌کردند.

در دنیای امروز برخلاف گذشته مهندسان معدن از نرم افزارهای مختلفی مانند GEMS, نرم افزارMineX و ..‌. استفاده می کنند و دانشجویان این رشته باید با زبان انگلیسی و نرم افزار ها آشنایی داشته باشند. دانشجویان این رشته باید مهارت های تحلیلی، خلاقیت عالی، مهارت های ارتباطی، مهارت های ریاضی نیز داشته باشند.

از وظایف مهندسان معدن مدیریت و کنترل ساخت تونل ها، ایجاد نمونه از سنگ ها و آزمایش بر آن ها، تعیین نحوه انتقال مواد معدنی برای فرآوری و … می باشد.

دروس رشته مهندسی معدن

دوره تحصیل رشته مهندسی معدن ۴ سال است که معادل ۸ ترم تحصیلی می باشد و دانشجویان در دوران تحصیل خود باید ۱۴۰ واحد درسی را بگذرانند که به صورت زیر می باشد:

• دروس عمومی: ۲۰ واحد
• دروس پایه: ۳۲ واحد
• دروس اصلی: ۳۵ واحد
• دروس تخصصی: ۳۳ واحد
• دروس اختیاری : ۲۰ واحد

گرایش های مختلف رشته مهندسی معدن دروس تخصصی متفاوتی دارند. درست مثل رشته زبان انگلیسی که دروس پایه مشترک دارند ولی دروس اختصاصی هر گرایش مترجمی، آمزوش یا ادبیات زبان انگلیسی باهم متفاوت است. بیشتر دروس مشترک مربوط به علوم پایه مهندسی است. دروس مشترک گرایش های مهندسی معدن عبارتند از:

ریاضی‌، معادلات‌ دیفرانسیل‌، آمار و احتمالات‌ مهندسی‌، برنامه ‌نویسی‌ کامپیوتر، فیزیک‌، محاسبات‌ عددی‌، شیمی‌ عمومی‌، نقشه ‌کشی‌ صنعتی‌، اجزاء ماشین، استاتیک‌، دینامیک‌، مقاومت‌ مصالح‌، مکانیک‌ سیالات، شیمی‌ فیزیک‌، نقشه‌ برداری‌ عمومی‌، عملیات‌ نقشه ‌برداری‌، زمین ‌شناسی‌ عمومی‌، زمین ‌شناسی‌ ساختمانی‌، زمین ‌شناسی‌ اقتصادی‌، مکانیک‌ سنگ‌، اقتصاد معدنی‌، کانه‌ آرایی‌.

گرایش های رشته مهندسی معدن

در ادامه به شرح گرایش های رشته مهندسی معدن می‌پردازیم. این رشته در مقطع کارشناسی دارای ۴ گرایش اصلی می باشد‌ که عبارتند از: گرایش مکانیک سنگ، گرایش استخراج معدن، گرایش فرآوری مواد معدنی، گرایش اکتشاف معدن.

گرایش مکانیک سنگ: دانشجویان مهندسی معدن در این گرایش مهارت های مختلف برای طراحی سازه ها و حفره های زیرزمینی مانند تونل ها، معادن، طراحی حفره های رو زمینی و سطح های شیبدار و … را می آموزنند.

گرایش استخراج معدن: در این گرایش افرادی تربیت می شوند که در معادن زیر زمینی و رو باز و دریا نیز عملیات حفاری برای سنگ شکنی و بار گیری و باربری را می‌آموزنند.

گرایش فرآوری مواد معدنی: مهندسان نفت در این گرایش تولید مواد معدنی با ارزش، طراحی و مدل سازی مدار فرآوری در مقیاس صنعتی، بهینه سازی قسمت‌های مختلف کارخانه فرآوری می‌آموزنند‌.

گرایش اکتشاف معدن: دانشجویان مهندسی معدن در این گرایش به کشف معدن می‌پردازنند و بعد از کشف مناطق مستعد  نحوه ذخیره و استخراج منابع آن‌ها را بررسی می‌کنند.

قبولی رشته مهندسی معدن از طریق کنکور ریاضی

کارنامه قبولی رشته مهندسی معدن در هر یک از دانشگاه‌ها متفاوت است. جدول زیر نمونه کارنامه های قبولی این رشته در سال 1400 است. با مشاهده این جدول و البته استفاده از اپلیکیشن های تخمین رتبه کنکور می توانید به طور حدودی تخمین بزنید که در کدام دانشگاه ها می‌توانید قبول شوید.

البته که باتوجه به سخت بودن بازار کار رشته مهندسی معدن و البته کم بودن مزایا نسبت به شرایط کاری، رشته مهندسی معدن به اندازه رشته های مهندسی هواپیما یا مهندسی دریا و بازار کار پر درآمد آن پرطرفدار نیستند.

به هرحال در سال های گذشته رتبه های بین 6000 تا 9000 میتوانستند از تحصیل در رشته مهندسی معدن بهره مند شوند ولی این روز ها با توجه به کم شدن تعداد داوطلبان کنکور ریاضی، داوطلبان با رتبه های 12.000 هم میتوانند در رشته مهندسی معدن قبول شوند. چند نمونه از کارنامه های قبولی رشته مهندسی معدن را در دو سال گذشته در ادامه میبینید.

همانطور که میبینید در سال 1400 دروس عممی هم جزو دروس تاثیر گذار بر کنکور بوده اند و البته درصدهای این داوطلب قبول شده در رشته مهندسی معدن در دانشگاه بین المللی امام خمینی، در بهترین حالت 33 درصد است. البته که الان بجز درصد های کنکور، نمره های امتحانات نهایی دوازدهم هم در قبولی رشته مهندسی معدن موثر خواهد بود.

رتبه در منطقه 17.000 جزو آخرین رتبه هایی بود که سال 1400 در رشته مهندسی معدن قبول شد. کارنامه فوق مربوط به قبولی در دانشگاه شاهرود است که همانطور که مشاهده میکنید بالاترین درصد مربوط به درس فیزیک و 26 درصد است. البته در سال 1400 تاثیر سوابق تحصیلی اصلا جدی نبوده و دانش آموزان نیازی به تمرکز روی دروس امتحانات نهایی نداشته اند.

بازار کار رشته مهندسی معدن

این رشته از رشته های سخت و با زحمت زیاد و البته حقوق متوسط محسوب می شود. ایران دارای ذخایر معدنی متعددی از جمله مس، طلا، روی، اورانیوم، ذغال سنگ و … می باشد و همین موضوع باعث شده که مهندسان معدن به شرط داشتن فعالیت هماهنگ با روابط موجود در ایران، میتوانند بستر شغلی خوبی داشته باشند و در بخش های دولتی و خصوصی مشغول به کار شوند.

فارغ التحصیلان رشته مهندسی معدن در سازمان‌هایی مانند وزارت معادن و فلزات، وازت نفت، وزارت نیرو، وزارت راه و ترابی، سازمان زمین شناسی و شرکت های مهندسی در زمینه تونل، شرکت مترو و … فعالیت کنند. این افراد همکار دانشجویان رشته های مهندسی راه آهن یا مهندسی ماشین های ریلی هستند.

همچنین مهندسان معدن می توانند در صورت داشتن سرمایه خوب و مجوز لازم اقدام به ایجاد و استخراج مواد معدنی کنند. درآمد مهندسان معدن به عوامل مختلفی مانند سابقه کاری، تایم کاری، محیط کار و … بستگی دارد و سه دسته کارشناس، سرپرست و مدیر تقسیم می شوند که هر کدام درآمد متفاوتی دارند.

تحصیل رشته مهندسی معدن در خارج از کشور

کلا رشته مهندسی معدن به شرط ادامه تحصیل در مقطع ارشد و فعالیت اختصاصی در زمینه های تحقیقی و ابداعی معادن ذخیره پذیر، میتواند در خارج از کشور پرطرفدار باشد. البته تحصیل در دانشگاه های خارج از کشور و مهاجرت تحصیلی به طور کلی بستگی به میزان فعالیت های اقتصادی دارد و مدارکی که برای اپلای در رشته مهندسی لازم است بستگی به کشور و دانشگاه مقصد دارد.

دانشجویانی که برای مقطع کارشناسی مهندسی معدن اپلای می کنند در سال های اول دروس پایه مانند ریاضیات، انگلیسی، شیمی، زمین شناسی و فیزیک را مطالعه می کنند و  دانشجویان برای آشنایی با چگونگی طراحی مدل های نقشه برداری و حفاری با نرم افزارهای مربوط به این رشته نیز در کلاس های عملی کامپیوتر نیز آشنا می شوند.

از جمله دانشگاه های برتر مهندسی معدن در دنیا میتوان به دانشگاه های زیر اشاره کرد:

• دانشگاه استرالیای غربی
• دانشگاه نیو ساوت ولز ( UNSW سیدنی )
• دانشگاه کوئینزلند
• دانشگاه مک گیل
• دانشگاه موناش
• دانشگاه کوئین در کینگستون
• دانشگاه شیلی

میانگین درآمد یک مهندس معدن در کشور استرالیا ۱۱۸،۲۸۰ دلار استرالیا می باشد. مهندسانی که کم تجربه هستند می توانند انتظار داشته باشند که درآمدسالانه ی آن ها بین ۵۴۵۵۰ تا ۷۰۲۹۰ دلار باشد. درآمد سالانه رشته معدن در بعضی کشور ها به صورت زیر می باشد:

• کالیفرنیا: ۱۲۳،۰۶۰ دلار
• کلرادو: ۱۰۸،۱۳۰ دلار
• نیومکزیکو: ۱۴۰،۱۳۰ دلار