بومی گزینی چیست؟ صفر تا صد پذیرش بومی کنکور

ابتدا به طور سطحی می گوییم بومی گزینی چیست؟ سپس مطالب مربوط به این مساله را به طور کامل مطرح می کنیم. بومی گزینی در کنکور به معنای اولویت داشتن داوطلبان ساکن در شهر همان دانشگاه برای انتخاب رشته است. یعنی یک درصدی از کل ظرفیت کد رشته محل ها به داوطلبان همان منطقه، استان یا بوم تعلق بگیرد.

وقتی میدانیم که در انتخاب رشته کنکور ظرفیت بومی تاثیر دارد پس باید در اولویت بندی هایمان هم دقت کنیم. در دفترچه انتخاب رشته کنکور در مقابل هر کد رشته محل نوع پذیرش آن نوشته شده است. که به طور کلی بومی گزینی منطقه ای و بخش و شهر و استانی هستند. رشته های دانشگاه فرهنگیان معمولادارای گزینش بومی شهری یا بخشی هستند که البته شرایط دانشگاه های خاص با شرایط دوره های عادی با گزینش بومی متفاوت است.

محاسبه اینکه چند درصد از ظرفیت کد رشته محل به سهمیه بومی تعلق دارد به عهده ما نیست و سازمان سنجش صراحتا گفته است که دانستن نحوه محاسبه سهمیه و ظرفیت بومی برای داوطلبان لازم نیست! و بدانید و آگاه باشید که بیشتر رشته های کنکور 1403 دارای سهمیه بومی گزینی کشوری هستند مگر اینکه در جدول ابتدای انتخاب رشته یا در مقابل کد رشته محل مربوطه دردفترچه انتخاب رشته در توضیحات نوشته شده باشد گزینش بومی استانی یا …!

مثل رشته کارشناسی ارشد پیوسته علوم قضایی یا کارشناسی پیوسته علوم و معارف اسلامی!

اما چیزی که میدانیم این است که هر رشته ای دو مدل سهمیه دارد یا پذیرش کشوری دارد. که به معنی گزینش بدون محدودیت محل سکونت یا محل دریافت مدرک دیپلم است و بیشتر برای دانشگاه هایی با رتبه علمی بالا مثل دانشگاه شریف یا دانشگاه های تهران و شهید بهشتی و رشته های نایاب تر در دانشگاه ها مثل دکترای پیوسته بیوتکنولوژی یا انجام می شود.

چون ممکن است داوطلب توانایی علمی داشته باشد اما در شهرستان دور افتاده ای زندگی کند پس حق دارد از امکانات کشورش استفاده کند و اگر گزینش بومی باشد ناعدالتی خواهد بود!

در حالت دوم نیز پذیرش به صورت بومی است که خود سهمیه بومی به سه دسته استانی، ناحیه ای و قطبی تقسیم می شود. برای اطلاعات بیشتر درباره بومی گزینی در کنکور و شرایط انتخاب رشته با بومی گزینی و بعد از حذف بومی گزینی کنکور با ما همراه باشید.

• بومی استانی
• بومی ناحیه ای
• بومی قطبی

شرایط دقیق بومی گزینی چیست؟

میزان بومی گزینی در کنکور 1402 به این شکل تعیین شده بود که 80 درصد ظرفیت دانشگاه ها به داوطلبان بومی و 20 درصد به داوطلبان غیر بومی مناطق اختصاص یابد، به این شکل شانس قبولی هر داوطلب در دانشگاه محل زندگی خود افزایش خواهد یافت.

اما تغییرات کنکور 1402 به بعد خیلی از شرایط کنکور را عوض کرد و همانطور که با حذف ضرایب کنکور سعی شده است عدالت بیشتری در هنگام پذیرش کنکور برقرار شود، بومی گزینی هم شرایط جدیدی دارد که در ادامه درباره آن توضیح خواهیم داد.

آخرین اطلاعات را درباره بومی گزینی انتخاب رشته کنکور سراسری 1402 میتوانید در نیمه دوم مرداد ماه 1402 و بعد از انتشار دفترچه انتخاب رشته از سوی سازمان سنجش در همین مطلب مطالعه کنید. درال حاضر طبق آخرین اطلاعیه های سازمان سنجش در شرایط جدید بومی گزینی در کنکور سهمیه های بومی به سه دسته تقسیم میشود.

رشته های استانی: رشته هایی که در اکثر دانشگاه های سراسری کشور ارائه می شوند و پذیرش آنها برای داوطلبان بومی همان استان سهمیه خواهد داشت. این رشته ها شامل رشته هایی مثل حسابداری، رشته های علوم پایه یا مدیریت ها هستند.

رشته های ناحیه ای: به طور کلی در جدول برنامه ریزی سهمیه های بومی کنکور سراسری به چند استان در کنار هم یک ناحیه گفته میشود که در کل کشور 9 ناحیه داریم. یعنی مثلا استان های تهران، البرز و قزوین یک ناحیه هستند. البته رشته هایی که سهمیه بومی گزینی ناحیه ای دارند هم رشته هایی هستند که در یک ناحیه خاص بیشتر پذیرش دارند. این رشته ها مثل رشته های پزشکی و معماری یا حقوق در دوره های روزانه است.

یعنی داوطلبانی که در این ناحیه خاص هستند در هنگام انتخاب رشته نسبت به سایر داوطلبان اولویت دارند.

رشته های قطبی: اول از همه بدانید که چند ناحیه کنار هم در انتخاب رشته کنکور سراسری یک قطب را تشکیل میدهند. کل کد رشته محل ها در انتخاب رشته کنکور به 5 قطب تقسیم میشوند. رشته های دارای پذیرش قطبی رشته هایی هستند که در یک قطب فراوانی بیشتری دارند و برای داوطلبان همان قطب سهمیه ویژه ای در نظر میگیرند.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید، تقریبا هر 2 قطب یک ناحیه را تشکیل میدهند.

استان بومی ما برای انتخاب رشته کنکور سراسری کجاست؟

ملاک تعیین استان بومی یک داوطلب به این شکل می باشد که اگر داوطلب چه نظام قدیم چه نظام جدید 3 سال آخر دوران تحصیل خود را، برای داوطلبان نظام جدید (دهم، یازدهم و دوازدهم) برای داوطلبان نظام قدیم (دوم دبیرستان، سوم دبیرستان و پیش دانشگاهی) را در یک استان گذرانده باشد بومی آن استان در نظرگرفته می شود. و اگر داوطلب 3 سال دوران دبیرستان خود را در یک استان نگذرانده باشد استان بومی او محل تولد داوطلب محاسبه خواهد شد.

برای داوطلبانی که خارج از کشور به دنیا آمده و تحصیل کرده اند شهر بومی تهران است و برای داوطلبانی که متوسطه دوم خود را در ایران گذرانده باشند شهر اخذ مدرک دیپلمشان به عنوان تعیین کننده سهمیه بومی گزینی استانی وی در نظر گرفته میشود. میتوانید در جدول زیر استان محل بومی گزینی خود را پیدا کنید و باتوجه به آن در انتخاب رشته خود اولویت بندی انجام دهید.

بومی گزینی شهر یا بخش به بومی گزینی گفته میشود که داوطلب حتما باید بومی همان شهر یا همان بخش باشد و همانطور که رد شرایط دانشگاه فرهنگیان هم ذکر شده است، در صورت مغایرت شهر یا بخش با محل تحصیل و اثبات آن قبولی داوطلب به طور کلی لغو میشود.

ظرفیت های گزینش بومی دانشگاه ها چطور تعیین میشود؟

خب برای رشته های کشوری که مشخص است! بعد از کسر سهمیه های جانباز و ایثارگران و …. (به طور کلی سهمیه های انتخاب رشته کنکور) از کل ظرفیت هر کد رشته محل، مابقی ظرفیت بدون هیچ اولویت بومی گزینی و باتوجه به ترتیب رتبه علمی داوطلبان بین آنها تقسیم میشود.

داوطلبانی که دارای سهمیه شهدا هستند، با تراز و رتبه بعد از سهمیه شان در انتخاب رشته کنکور اولویت داده میشوند و مثل بقیه سهمیه ها صرفا 25 و 5 درصد از کد رشته محل ها را به خود اختصاص نمیدهند.

تکلیف رشته های دارای بومی گزینی چیست؟ خب خیلی راحت است! بعد از کسر شدن ظرفیت مربوط به داوطلبان سهمیه دار، مابقی ظرفیت با نسبت مشخصی(همان شرایط بومی گزینی رشته که در دفترچه انتخاب رشته مشخص میشود) بین داوطلبان استانی، ناحیه ای و قطبی پخش میشود. اگر توضیحات بیشتری لازم داردی با یک مثال شرایط بومی گزینی کنکور را بیشتر توضیح خواهیم داد.

اگر در دفترچه انتخاب رشته ذکر شده است که رشته دارای سهمیه بومی است، برای آن کد رشته محل تنها 20 درصد از ظرفیت رشته به داوطلبان آزاد تعلق میگیرد. مابقی آن بین داوطلبان دارای سهمیه دار و داوطلبان آن بوم تعلق دارد. اما از کجا بفهمیم میزان سهمیه بومی چیست؟

خب میدانیم که گزینش بومی شامل سهمیه بومی استانی، بومی حوزه ای و بومی قطبی میشود! بعد از اینکه 30 درصد(25%+5%) از ظرفیت رشته به داوطلبان سهمیه ای تعلق میگیرد، برای 70 درصد باقی مانده یک نسبت بسته میشود. این نسبت، درصد تعداد داوطلبان سهمیه مناطق(1 و 2 و 3) که در آن کد رشته محل شرکت کرده اند به روی کل تعداد داوطلبان همان منطقه در آن گروه آزمایشی.

مثال نحوه تاثیر گزینش بومی در انتخاب رشته

رشته پرستاری در همه دانشگاه های علوم پزشکی کشور گزینش ناحیه ای دارند. حالا اگر در رشته پزشکی در دانشگاه ایلام ظرفیت دوره روزانه نوبت اول 40 نفر است. در هنگام انتخاب رشته کنکور سراسری 30% از این 40 نفر یعنی 12 نفر باید از سهمیه های جانبازان و شهدا و … باشد.

ایلام جزو ناحیه 7 در تقسیم بندی رشته های دانشگاهی در انتخاب رشته کنکور سراسری است در نتیجه مابقی ظرفیت یعنی 28 نفر باقی مانده به نسبت تعداد داوطللبان ناحیه مربوطه به کل تعداد داوطلبان گروه آزمایشی این منطقه ویژه داوطلبان بومی خواهد بود. و مابقی (که با توجه به تعداد داوطلبان کنکور 1402) حدود 20 درصد میماند برای داوطلبان آزاد(بدون در نظر گرفتن سهمیه و منطقه و بوم و … )خواهد بود.

در انتخاب رشته با شرایط بومی گزینی یک سری از رشته ها به عنوان استثناء شناخته شده اند که در ادامه میتوانید جدول رشته های استثناء در بومی گزینی کنکور را مشاهده کنید.

تکلیف رشته های استثناء در بومی گزینی چیست؟

برای رشته های پر طرفدار در هر گروه آزمایشی این قانون اجرا نمیشود و برای اجرای عدالت در پذیرش رشته های مشخص شده در همان ابتدا 40 درصد از تعداد کد ظرفیت کد رشته محل به داوطلبان آزاد(غیر مشمول برای سهمیه بومی) در نظر گرفته می شود و مابقی با قانون پذیرش بومی خواهد بود. رشته های پر طرفدار هر گروه آزمایشی به شرح زیر است:

گروه آزمایشی	رشته ها
گروه آزمایشی ریاضی	مهندسی برق – مهندسی مکانیک – مهندسی کامپیوتر – مهندسی عمران – مهندسی معماری – مهندسی صنایع
گروه آزمایشی تجربی	پزشکی – دندانپزشکی – داروسازی – دامپزشکی
گروه آزمایشی انسانی	حقوق – روانشناسی – حسابداری

درباره شرایط تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور سراسری میتوانید