رشته مهندسی راه آهن و بازار کار

در اوایل قرن ۱۹ راه آهن به صورت امروزی در معدن های انگلستان شکل گرفت. با تاسیس راه آهن احساس نیاز به افرادی که توانایی برخورد با موضوعات مربوط به راه آهن را داشته باشند ایجاد شد. با توسعه راه آهن و تبدیل شدن آن به یک نیروی عظیم اقتصادی، افراد بیشتری در این زمینه درگیر شدند. و رشته مهندسی راه آهن در دانشگاه های دنیا پا گرفت.

بازار کار رشته راه آهن را مکیتوان جزو رشته های اشباع نشده دانست و امروزه با توجه به کاربرد های زیاد راه آهن در مسائلی مانند حمل و نقل بار، مسافر، مترو و … این رشته هم‌چنان در حال گسترش است‌. رشته مهندسی راه آهن نخسین بار در سال ۱۳۷۶ در دانشگاه علم و صنعت ایران به صورت تخصصی ارائه شد و در حال حاضر در دانشگاه های متعددی در کشور ارائه می شود.

از طریق دپارتمان مشاوره انتخاب رشته کنکور آکو همه چیز را درباره رشته مهندسی راه آهن و نحوه قبولی و اشتغال به کار در این رشته برای شما آورده ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو جلسه مشاوره انتخاب رشته میتوانید با شماره 02633408944 تماس بگیرید.

رشته مهندسی راه آهن در انتخاب رشته کنکور ریاضی

بسیاری از داوطلبان کنکور ریاضی به رشته های مهندسی علاقه مند هستند اما در گذشته افراد فقط رشته هایی مانند معماری، عمران، کامپیوتر و مکانیک را برای تحصیل مناسب می‌دانستند.

اما این روز ها با اشباع بازار کار رشته هایی مثل عمران و معماری و مهمتر از آن ارائه بدون کنکور رشته های معماری و عمران در دانشگاه آزاد تحصیل در رشته مهندسی راه آهن که رشته نسبتا تازه ای در ایران می باشد و در دانشگاه های دولتی به نام کشور ارائه میشود، توجهات بیشتری را به خود جلب کرده است.

رشته مهندسی راه آهن رشته ای پیچیده و البته با بازار کار خاصی می باشد که داوطلب با گذراندن واحد های دانشگاهی آن همه جوانب راه آهن مانند طراحی و تولید راه آهن، ایستگاه ها و بهره برداری و نگهداری سیستم های ریلی را به صورت تئوری و عملی آموزش میبیند.

مهندسی راه آهن یک گاها به اشتباه زیر مجموعه مهندسی عمران معرفی میشود در حالی که مهندسی راه آهن جزو دسته رشته های حمل و نقل و کاملا غیر مرتبط با عمران است.

در واقع مهارت کسب شده در این رشته کار با سیستم کلی حمل و نقل ریلی و تجهیزات و ابزار های مربوط به آن می‌باشد که نهایتا شرایط مطلوب برای عبور صحیح قطار برای حمل و نقل افراد و حمل و نقل تجهیزات را فراهم می آورد.

به علاوه افرادی که در رشته مهندسی راه آهن تحصیل می کنند مهارت طراحی مکانیکی و دانش سیستم های پیچیده را دارند که باعث می شود بتوانند طراحی سالن های قطار از جمله فضا سازی و زیرساخت های آن را نیز انجام دهند.

مهندسان راه آهن که به عنوان مسئولین ایستگاه یا بازرس فعالیت میکنند، معمولا در محل حاضر هستند و یا بر سیستم ریلی نظارت دارند و یا ظرفیت آن را کنترل می‌کنند. برای این کنترل موثر داشتن مهارت های خاصی میتواند کمک کننده باشد که در ادامه با آنها بیشتر آشنا میشویم.

مهارت های لازم برای رشته مهندسی راه آهن

رشته مهندسی راه آهن حجم کاری بالا و شرایط کاری دشواری دارد اما خب میتوان ادعا کرد که به حقوق دریافتی اش میارزد. از این‌رو افرادی که قصد تحصیل در این رشته را دارند باید بسیار سخت کوش و پر تلاش و البته علاقه مند باشند. محل کار رشته مهندسی راه آهن عموما شامل سختی کار هستند و محل هایی مانند کوهستان، کویر و بیابان محل تعیین شرایط ایجاد ریل های راه آهن خواهد بود.

آن‌ها باید مهارت مکانیکی و الکتریکی عالی داشته باشند و بتوانند علاوه بر کار فردی به صورت گروهی نیز کار کنند‌.از جمله وظایف مهندس راه آهن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قبل از شروع سفر هر قطار مهندسان راه آهن باید لوکوموتیوها را بازرسی کنند و اگر شرایط مکانیکی آن ها مساعد بود اجازه سفر را دهند.
• در حین سفر نیز سرعت قطار و موارد دیگر را با کمک دریچه و فشار هوا بررسی می‌کنند.
• آن ها انسداد ها و سینگال های هشدار دهنده را در طول مسیر شناسایی می‌کنند و با مسافران درباره تاخیر و توقف‌های غیر برنامه‌ریزی شده صحبت می‌کنند.
• مهندسان راه آهن درباره تاخیرها و خرابی‌ها گزارش کامل می دهند و باید اطمینان داشته باشند که کتابچه‌های راهنما به درستی در داخل کابین قرار گرفته باشند.

رتبه قبولی رشته راه آهن در بهترین دانشگاه های کشور

دانشگاه های برتر ارائه دهنده رشته مهندسی راه آهن را میتوان در گروه بهترین دانشگاه های صنعتی کشور پیدا کرد. مثلا در دفترچه انتخاب رشته کنکور ریاضی سال 1401 دو دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه صنعتی کرمانشاه این رشته را ارائه میدادند. رتبه لازم برای قبولی در رشته راه آهن در سال گذشته برای دانشگاه صنعتی کرمانشاه در جدول زیر آمده است:

دروس رشته مهندسی راه آهن در دانشگاه

دوره تحصیل مهندسی راه آهن ۴ سال است که معادل ۸ ترم تحصیلی می‌باشد و دانشجویان باید ۱۴۰ واحد درسی را بگذرانند که به صورت زیر می‌باشد:

• دروس عمومی: ۲۰ واحد
• دروس پایه: ۲۷ واحد
• دروس اصلی: ۴۵ واحد
• دروس تخصصی: ۴۲ واحد
• دروس اختیاری: ۶ واحد

دروس پایه رشته مهندسی راه آهن:

ریاضی عمومی 1و2، فیزیک 1و2، آزمایشگاه فیزیک 1و2، محاسبات عددی، آمار و احتمالات مهندسی، معادلات دیفرانسیل، برنامه نویسی کامپیوتر.

دروس اصلی رشته مهندسی راه آهن:

رسم فنی و نقشه کشی، نقشه برداری و عملیات، مصالح ساختمان و آزمایشگاه، تکنولوژی بتن و آزمایشگاه، استاتیک، مقاومت مصالح و آزمایشگاه، تحلیل سازه ها 1و2، سازه های بتن آرمه، سازه های فولادی، مکانیک خاک و آزمایشگاه، هیدرولوژی مهندسی، متره و برآورد پروژه، دینامیک، مبانی سیر و حرکت قطار، مقررات عمومی حرکت، مبانی ارتباطات و علائم الکتریکی، مبانی مهندسی برق و الکترونیک و آزمایشگاه.

دروس تخصصی رشته مهندسی راه آهن:

زیرسازی مسیر، طراحی مسیر، پروژه طراحی مسیر، ابنیه مسیر، روسازی راه آهن 1و2، آزمایشگاه روسازی راه آهن، ایستگاه راه آهن، بوژی و لوکوموتیو، نگهداری خطوط، ماشین های ریلی، نقشه برداری مسیر و عملیات، دستگاه خطوط،پل های راه آهن 1و2، پروژه پل های راه آهن، تونل سازی.

دروس اختیاری رشته مهندسی راه آهن:

بتن پیش تنیده، مهندسی ترابری، دینامیک حرکت قطار، بررسی فنی و اقتصادی انتخاب مسیر، مدیریت و اقتصاد حمل و نقل ریلی، سیستم های تخلیه و بارگیری ریلی، طراحی راه آهن سریع السیر، زبان تخصصی، شمع کوبی پل ها، پل های بتنی پیش تنیده و پروژه، برنامه ریزی حمل و نقل شهری، آب های زیر زمینی، مهندسی سیستم ها، مکانیک سنگ، روش های اجرایی سازه های خاص، آشنایی با نرم افزارهای مهندسی راه آهن، فتوگرامتری، هیدرولیک و آزمایشگاه، راه آهن شهری، اقتصاد مهندسی، تعرفه و بازرگانی راه آهن، ایمنی مسیر و حرکت، تحقیق در عملیات، راه آهن برقی.

گرایش های رشته مهندسی راه آهن و واحد های تخصصی آنها

به طور کلی مهندسی راه آهن سه گرایش دارد که داوطلبان در هنگام انتخاب رشته میتوانند یکی از آنها را انتخاب کنند. مهندسی راه آهن گرایش حمل و نقل های ریلی(مرتبط با رشته مهندسی صنایع)، گرایش مهندسی ماشین های ریلی(مرتبط با رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه) و مهندسی خط و سازه های ریلی(همپوشانی دروس با رشته مهندسی عمران) سه گرایش اصلی رشته مهندسی راه آهن هستند که بد نیست نگاهی به چارت درسی هرکدام باتوجه به واحد های تخصصی آن بیاندازیم.

گرایش حمل و نقل های ریلی	از مهم‌ترین ابزارهای پیشرفت هر کشوری حمل و نقل ریلی می‌باشد. گرایش مهندسی حمل و نقل ریلی دروس مشابه رشته مهندسی صنایع دارد و در 120 واحد باهم مشترک هستند. در این گرایش افراد می‌آموزند که با کمک روش‌های جدید، مدل های ریاضی و سیستماتیک دربارۀ ترافیک خطوط برنامه‌ریزی کنند. مهندسان راه آهن در این گرایش برنامه‌ریزی و بهره‌برداری از تجهیزات حمل و نقل ریلی مانند: ایستگاه، خط،واگن و …. را به خوبی یاد می‌گیرند. مهندسان راه آهن بعد ازفارغ التحصیلی می‌توانند در مترو، راه آهن، شرکت های وابسته به راه آهن و در شرکت‌های مهندسی مشغول به کار شوند.
گرایش مهندسی ماشین های ریلی	این گرایش مشابه رشته مهندسی مکانیک می‌باشد. در این گرایش طراحی و تولید لکوموتیوها، ماشین آلات ریلی، واگن، سیستم‌های ترمز و انتقال نیرو آموزش داده می‌شود. مهندسین راه آهن در این گرایش بعد از فارغ التحصیلی توانایی های لازم برای طراحی، تولید و تعمیر و نگه داری ناوگان های ریلی را کسب کرده‌اند و می‌توانند در مترو، راه آهن، بنیاد مستعضفان و جانبازان و … مشغول به کار شوند. ۵۱ واحد از رشته مهندسی ماشین های ریلی در مقطع کارشناسی با رشته مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات مشترک می‌باشد.
گرایش مهندسی سازه های ریلی	این گرایش با مهندسی عمران شباهت زیادی دارد. در این گرایش افراد می‌آموزند که چگونه نگاهی تخصصی برای شناسایی راه‌های مختلف راه آهن و سازه های ریلی داشته باشند. آن‌ها به مطالعۀ زیرسازی و روسازی راه آهن، سازه های فنی مثل دیوار، تونل و پل می‌پردازند. افراد بعد از اتمام تحصیل در این گرایش مهارت های لازم برای طراحی، نظارت و تعمیر و نگه داری مرتبط با سازه های ریلی را کسب کرده اند و می‌توانند در مترو، راه آهن، شرکت های وابسته به راه آهن و … مشغول به کار شوند.

دروس گرایش حمل و نقل ریلی مهندسی راه‌آهن

دروس اصلی و تخصصی گرایش حمل و نقل ریلی که جزو 116 واحد های اختصاصی کارشناسی راه اهن گرایش حمل و نقل ریلی هستند در جدول زیر آمده اند. در این گرایش فعالیت های تئوری لازم برای براورد هزینه ها و تحقیق محل و هزینه و براورد زمان شروع کار برنامه ریزی میشود. این گرایش برخلاف دو گرایش دیگر بیشتر فعالیت های دفتری و مهندسی را بر عهده میگیرد.

مبانی مهندسی برق	مبانی ارتباطات و علائم الکتریکی	مبانی زیرسازی و روسازی راه آهن	اقتصاد عمومی	استاتیک و مقاومت مصالح	اصول مدیریت و تئوری سازمان	طرح هندسی خط
اصول حسابداری و هزینه یابی	تئوری احتمالات و کاربرد آن	تحلیل سیستم ها	اصول شبیه سازی	آمار مهندسی	تحقیق در عملیات	ارزیابی کار و زمان
مهندسی فاکتورهای انسانی	نقشه کشی صنعتی	مقررات عمومی حرکت	طرح سیستم های اطلاعاتی و کنترل مدیریت	اقتصاد مهندسی	تعرفه و بازرگانی راه آهن	برنامه ریزی حمل و نقل
تئوری حرکت قطارها	تئوری رفتاری لکوموتیو و واگن	سیستم های تخلیه و بارگیری	طراحی ایستگاه ها و خطوط صنعتی	روش های برنامه ریزی حرکت قطارها	ررسی فنی و اقتصادی انتخاب مسیر

دروس مرتبط با گرایش ماشین های ریلی کارشناسی راه آهن

دروس گرایش ماشین های ریلی در رشته مهندسی راه آهن از مشتقات رشته مکانیک است و مثل همین رشته دروس مرتبط با فیزیک و تاثیر سازه های ریلی و قطار بر یکدیگر را بررسی میکند. بیشتر مسئولیت فارغ التحصیلان این گرایش پیش بینی نیاز های ساختاری پروژه های راه آهن است.

مقاومت‌ مصالح‌	طراحی‌ اجزاء	مقررات‌ عمومی‌ حرکت‌	نقشه‌کشی‌ صنعتی‌	کارگاه‌ ماشین‌ابزار و ابزارسازی‌	ترمودینامیک‌	مبانی‌ ارتباطات‌ و علائم‌
مبانی‌ مهندسی‌ برق‌ و الکترونیک‌	دینامیک‌	کارگاه‌ جوشکاری‌ و ورق‌کاری‌	مبانی‌ زیرسازی‌ و روسازی‌ راه‌آهن	مبانی‌ سیر و حرکت‌ قطار	مبانی‌ ماشین‌های‌ الکتریکی‌	مکانیک‌ سیالات‌
علم‌ مواد و شناخت‌ فلزات‌ در راه‌آهن‌	انتقال‌ حرارت‌	دینامیک‌ حرکت‌ قطارها	کنترل‌ اتوماتیک‌	کارگاه‌ تخصصی‌ واگن‌	راه‌آهن‌ برقی‌	طراحی‌ سازه‌ واگن‌ و لکوموتیو
کارگاه‌ تخصصی‌ لکوموتیو	تکنولوژی‌ ساخت‌ و تعمیر وسایل‌ نقلیه‌ ریلی‌	طراحی‌ بوژی‌	طراحی‌ ترمزهای‌ قطار	طراحی‌ لکوموتیو	پروژه‌ تخصصی‌	طراحی‌ ماشین های‌ ریلی‌

گرایش سازه های ریلی در مهندسی راه آهن

دروس اصلی و تخصصی گرایش سازه های ریلی درواقع شروع کننده پروسه کاری ساخت و راه اندازی پروژه های راه آهن است. این رشته با مهندسی عمران دروس مشترکی دارد و درواقع مسیر، تناسب خاک و عمق پروژه و اهمیت استقامت سازه ها را بررسی و مشخص میکند. نیروهای اداری و نیروهای ماشین های ریلی ادامه کار را باتوجه به مقیاس های مشخص شده انجام میدهد.

رسم فنی و نقشه کشی	مقاومت مصالح	رسم فنی و نقشه کشی مقاومت مصالح	مقررات عمومی حرکت	نقشه برداری و عملیات	مبانی سیر و حرکت قطار	پروژه طراحی مسیر	مبانی ارتباطات و علائم
مصالح ساختمانی	دینامیک، تحلیل سازه ها	مکانیک خاک	مبانی مهندسی برق	طراحی مسیر	هیدرولوژی مهندسی	پروژه پل های راه آهن	سازه فولادی
سازه های بتن آرمه	تونل سازی	زیرسازی مسیر	روسازی راه آهن	تکنولوژی بتن	نقشه برداری مسیر و عملیات	بوژی و لکوموتیو	پل های راه آهن
ابنیه مسیر	ایستگاه راه آهن	متره و برآورد پروژه	نگهداری خطوط	ماشین های ریلی	دستگاه خطوط

بازار کار رشته مهندسی راه آهن در ایران

 به دلیل گسترش مسیرهای ریلی و نیاز به راه اندازی پروژه های عمرانی حمل و نقل ریلی داخل شهری و بین شهری، دولت به نیروهای متخصص در این زمینه نیازمند است. البته که تحصیل در دانشگاه های برتر ایران و ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری میتواند درآمد بالاتر و شرایط اشتغال بهتری را فراهم کند.

گرایش های ارشد رشته مهندسی راه آهن عبارتند از مهندسی حمل و نقل ریلی ، مهندسی خطوط راه آهن، مهندسی ماشین های ریلی و مهندسی ایمنی در راه آهن و در مقطع دکتری این رشته را میتوان در گرایش های زیر ادامه داد: مهندسی خطوط راه آهن، مهندسی ماشین های ریلی و مهندسی کنترل و علائم که میتوانند مقطع شغلی هرشخص را در اداره محل خدمت بالاتر و طبیعتا درآمد بالاتری را نیز برای وی تضمین کند.

فعالیت در شرکت های حمل و نقل ملی و یا تولید قطعات مرتبطمثل “شرکت مپنا” یا کروز میتواند شرایط مناسبی را فراهم کند اما از سختی آزمون های ورودی این سازمان ها نمیتوان چشم پوشید.

هرچند سختی کار در شغل های عملی مثل مهندسی راه آهن کم نیست مثلا مهندسان راه آهنی که در قطارهای باری مشغول به کار هستند ممکن است ساعت‌های خیلی طولانی و نامنظم مشغول به کار باشند و به سلامت و راحتی رفت و آمد به خانه ایجاد مشکل کند.

یا فعالیت در محل های دور از شهر و مناطق عملیاتی و عمرانی میتواند مدت زمان طولانی یا با مسافت خیلی طولانی باشد که از سختی های فعالیت در حیطه راه آهن و خطوط ریلی است.

در بخش‌های مسافری ممکن است شیفت‌های آن‌ها منظم‌تر باشد. برخی از آن‌ها نیز در خود شرکت راه آهن مشغول به کار هستند که ماشین های ریلی و موتور را در پارکینگ جا به جا می‌کنند که کار سبک تری است اما خطرناکی رفت و آمد در خطوط ریلی و لوکوموتیو رانی از سختی های این شغل میباشد که شاید نتوان درمقابل درآمد متوسطی که دارد آن ها را پذیرفت.

رشته راه آهن در خارج از کشور

رشته مهندسی راه آهن از رشته های مورد تقاضا در خارج از کشور به شمار می‌آید. حداقل مدرک مورد نیاز برای این شغل مدرک کارشناسی ارشد آن هم از یکی از دانشگاه های بنام کشور است. به همین دلیل اپلای در مقطع کارشناسی ارشد نخستین قدم برای تبدیل شدن یه یک مهندس راه آهن در خارج از کشور می‌باشد.

دانشجویانی که مدرک کارشناسی مهندسی عمران، مهندسی برق و الکترونیک را دارند برای کارشناسی ارشد می‌توانند مهندسی راه آهن را انتخاب کنند و فعالیت حرفه ای تری در زمینه راه آهن داشته باشند.

بالابودن نمرات در درس های فیزیک و ریاضی دبیرستان یکی از مهم ترین نکات برای مهاجرت تحصیلی در مقطع کارشناسی مهندسی راه آهن پذیرش دریافت کنند. طبق تحقیقات، مهندسین راه آهن در انگلستان بالاترین حقوق را دارند. درآمد و حقوق رشته مهندسی راه آهن در برخی کشور ها به صورت زیر است:

• انگلستان: ۴۴،۹۶۱ پوند
• کانادا: ۱۱۹،۱۷۸ دلار کانادا
• آمریکا: ۹۲،۹۹۷ دلار
• آلمان: ۳،۳۹۰ یورو

از بهترین دانشگاه های رشته مهندسی راه آهن در دنیا نیز می‌توان به دانشگاه های زیر اشاره کرد:

• دانشگاه کالیفرنیا برکلی
• دانشگاه ایلینوی در اربانا شمپین
• دانشگاه استنفورد
• دانشگاه تگزاس در آستین
• موسسه فناوری جورجیا
• دانشگاه پردو
• دانشگاه میشیگان – آن آربور موسسه فناوری ماساچوست

درآمد مهندسی راه آهن در ایران و خارج از کشور

در این حرفه شغل های فعال و البته پردرآمد مختلفی وجود دارد که هر کدام از آن ها با توجه به جایگاهی که دارند حقوق های متفاوتی را شامل می‌شوند و طبیعتا شغل های خودگردان میتوانند درآمد ماهیانه و سود بالاتری را شامل شوند.

اما به طور کلی می‌توان گفت میانگین حقوق یک مهندس راه آهن در ارگان های دولتی حدود 10 الی 12 میلیون تومان در ماه در سال 1401 خواهد بود.

به علاوه چون این رشته با مهندسی مکانیک و عمران وجه اشتراک دارد افراد می‌توانند در حوزه‌های مربوط به این مشاغل نیز به عنوان شغل دوم فعالیت کنند اما فعالیت در زمینه تخصصی تحصیل آنقدر شرایط بهتری را فراهم میکند که نیازی به تغییر شرایط اشتغال نیست.(البته داشتن تعهد، مهارت و مسئولیت پذیری لازمه داشتن یک شغل خوب در هر ارگانی است.)

مشاوره انتخاب رشته مهندسی راه آهن و سایر رشته های کنکور ریاضی

دپارتمان تخصصی مشاوره انتخاب رشته کنکور ریاضی آکو در سال گذشته افتخار همراهی بیش از 10 رتبه زیر هزار را داشت که در رشته های برتر کنکور ریاضی مثل عمران، مکانیگ، مهندسی راه و شهرسازی و … قبولی داشته اند. اگر میخواهید با یک انتخاب رشته درست در رشته مهندسی راه آهن قبول و آینده شغلی خود را تضمین کنید با شماره 02633408944 تماس بگیرید و یا از طریق کانال تلگرام مشاوره انتخاب رشته آکو اولین وقت مشاوره انتخاب رشته کنکور ریاضی خود را رزرو کنید.