مقایسه رشته های زیست شناسی سلولی و مولکولی، ژنتیک، میکروبیولوژی، بیوتکنولوژی، گیاهی و جانوری
در این مقاله به مقایسه رشته های زیست شناسی سلولی و مولکولی، ژنتیک، میکروبیولوژی، بیوتکنولوژی، گیاهی و جانوری خواهیم پرداخت. رشته های زیست شناسی سلولی و مولکولی ، رشته ژنتیک، میکروبیولوژی ، بیوتکنولوژی، رشته زیست گیاهی و جانوری از رشته های مهم و گرایشات زیست شناسی هستند. این رشته ها در علم نوین دنیا در حال رشد و کشف هرچه بیشتر از دیروز اند و به نقش مهمی در پیشبرد دانش زیست و کاربردهای آن دارند.
فهرست مطالب
بسیاری از دانشجویان و حتی دانش آموزانی که به رشته زیست شناسی علاقمند هستند تفاوت ها و شباهت های این گرایشات را نمی دانند و به همین دلیل گروه مشاوره تحصیلی آکو در ادامه تمامی رشته های زیست شناسی را معرفی کرده و به مقایسه آن ها با یکدیگر می پردازد.
همراه ما باشید و از طریق شماره تلفن ۰۲۶۳۳۴۰۸۹۴۴ وقت مشاوره رزرو کنید.
معرفی گرایشات رشته زیست شناسی
قبل از آن که به مقایسه و بررسی گرایشات رشته زیست شناسی بپردازیم، بطور مختصر و مفید هر یک از گرایشات رشته زیست شناسی را معرفی می کنیم تا یک شناخت کلی از هر رشته داشته باشید.
- زیست شناسی سلولی و مولکولی: این رشته بطور تخصصی به مطالعه سلول ها و مولکول های زیست شناسی می پردازد. بطور مثال عملکرد سلول ها و مولکول ها، ارتباط پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک و ساختار مولکول و سلول های زیستی را مورد مطالعه قرار می دهد. در واقع در این رشته هدف اصلی درک و بررسی مکانیسم های مولکولی است که وظیفه اش کنترل فعالیت های دروس سلول ها است.
در این رشته ترکیبات شیمایی درون سلول ها، ژنتیک آن ها، اندامک ها و چرخه سلولی، کاربرد آن ها در تولید انواع دارو ها و یا راه های درمان ژنی اهمیت بسیار زیادی دارد. این رشته می تواند در حوزه های داروسازی و پزشکی کمک شایانی کند.
- ژنتیک: ژنتیک هم از شاخه های رشته زیست شناسی است که هدف آن مطالعه وراثت و تغییرات ژنتیکی است که در انواع موجودات زنده رخ می دهد. دانشجویان در این رشته نحوه انتقال وراثت و اطلاعات ژنتیکی را یاد می گیرند و درباره صفات ارثی موجودات و روش های انتقال این صفات مطالعات جالبی انحام می دهند. زنتیک یکی از جذاب ترین گرایشات رشته زیست شناسی است و بسیاری از علاقمندان به زیست به مطالعه این رشته می پردازند.
ژنتیک حوزه بسیار گسترده ای است و تاثیر زیادی در پیشرفت کشاورزی، پزشکی و بسیاری از حوزه های دیگر دارد. با مطالعه این رشته می توان علت انتقال بیماری ها، درمان آن ها، عوامل تاثیر گذار در وراثت را پیدا کرد. توجه داشته باشید گرایس ژنتیک شامل زیر شاخه های بسیاری از جمله: ژنتیک جکعیت، ژنتیک انسانی، تغییرات ژنتیکی و … می شود.
- میکروبیولوژی: رشته میکروبیولوژی به مطالعه میکروارگانیسم و موجودات ریز ذره بینی می پردازد و از این طریق ساختار، ژنتیک و عملکرد این موجودات را بررسی می کند. باکتری ها، جلبک های ریز، قارچ ها و تک یاخته ها جزو موجودات ریزی هستند که مورد مطالعه قرار می گیرند.
مطالعه این رشته به تشخیص بیمای های عفونی، تولید واکسن ها و آنتی بیوتیک ها کمک می کندو در بخش صنعتی نیز از میکروب ها برای تولید نوشیدنی و مواد غذایی استفاده می شود. در واقع میکروبیولوژِی در حوزه های مختلفی از جمله پزشکی، مواد غذایی، صنعتی و … کاربرد دارد.
- بیوتکونولوژی: از دیگر شاخه های رشته زیست شناسی است که با استفاده از موجودات زنده، سیستم های بیوتکنولوژی و … در جهت توسعه محصولات و فرآیندهای جدید استفاده می کند. این تولیدات به بهبود و پیشرفت زندگی انسان ها کمک زیادی می کند.
همچنین رشته بیوتکنولوژی در حوزه های افزایش تولید محصولات کشاورزی، انتقال ژن های خاص به گیاهان، تولید دارو ها و واکسن ها، تولید آنزیم ها و سوخت های زیستی تاثیر داشته و به مطالعه این مباحث هم می پردازد. با استفاده از علم بیوتکنولوژی در بخش مهندسی متابولیک می توان با استفاده از میکروب ها، مواد شیمیایی و سوخت های تجدید پذیر تولید کرد.
- زیست شناسی گیاهی: زیست شناسی گیاهی در حوزه هایی مانند کشاورزی، جنگل داری، تولید مواد غذایی و حفاطت از تنوع زیستی کاربرد دارد. این رشته عملکرد و ساختار گیاهان را مورد بررسی قرار می دهد و فرایندهای زیستی گیاهان مثل جذب آب و فتوسنتز و یا ساختارهای ژنتیکی آن ها را مطالعه می کند.
- زیست شناسی جانوری: اما زیست شناسی جانوری چیست؟ این رشته جنبه های مختلف زندگی جانوران را مطالعه می کند. بطور مثال سیستم های عصبی، تولید مثل، تاثیر ژنتیک و محیط بر رفتار جانوران، تکامل، آناتومی و یا اکوسیستم جانوران را مورد بررسی قرار می دهد. این رشته در حوزه های دامپزشکی، حفاطت از گونه ها و اکولوژی محیطی کاربرد دارد.
مقایسه گرایشات رشته زیست شناسی
در ادامه گرایشان رشته زیست شناسی را مقایسه می کنیم و از این طریق شباهت و تفاوت های این رشته ها را پیدا می کنیم. رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی و رشته میکروبیولوژی دو رشته ای هستند که در مقطع کارشناسی می توان به تحصیل در آن ها پرداخت (و در مقاطع بالاتر کارشناسی ارشد و دکتری با گرایشات مختلف به آن ادامه داد) و رشته ژنتیک را درمقطع کارشناسی ارشد انتخاب کرد. اساس هر سه رشته را سلول ها و اجزای تشکیل دهنده آن ها تشکیل داده اند؛ هر سه رشته ها، تحقیقاتی و آزمایشگاهی هستند و زیست شناسی و شیمی نقش پر رنگی در آن ها دارد.
مقایسه ۳ رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی ، ژنتیک و میکروبیولوژی
هر رشته ای با یکدیگر چند تفاوت کلی دارد. دروس و واحدهای تخصصی ، بازار کار و غیره .نگاه کلی به این موضوعات می تواند مسیر ما را نمایان کند اما راجب رشته هایی مانند زیست شناسی سلولی و مولکولی و میکروبیولوژی که شباهت های بسیار فراوانی در دروس خود و بازار کارشان دارند تصمیم گیری سخت می شود. پس در دو نگاه کلی و جزئی به آن ها می پردازیم.
نگاه کلی:
- برای تحصیل در رشته های زیست شناسی و همچنین میکروبیولوژی در ابتدا باید در کنکور سراسری تجربی شرکت کرده و پس از کسب رتبه لازم برای قبولی در دانشگاه به آن ها بپردازید. همچنین برای رشته ژنتیک می توانید پس از گذراندن یکی از این دو رشته پس از شرکت در کنکور ارشد این رشته را انتخاب کنید.( به دلیل آن که در رشته میکروبیولوژی دروس بعد از ترم ۴ و یا ۵ بیشتر روی باکتری ها و ارگان های کوچک تمرکز می کند برای ادامه تحصیل در رشته ژنتیک رشته زیست شناسی و مولکولی گزینه بهتری برای انتخاب می باشد)
- در کشور ایران رشته های تحقیقانی نوظهور تر و کم رنگ تر هستند به همین دلیل بازار کار کمتری نسبت به دیگر رشته ها دارند. اما از لحاظ استخدام دولتی و کار در آزمایشگاه ها و گستردگی مشاغل میکروبیولوژی انتخاب بهتری می باشد
- گرایش های میکروبیولوژی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری کمتر از دو رشته دیگر می باشد.
- زیست شناسی سلولی مولکولی و ژنتیک توجه گشترده ای روی دی ان ای انسان دارند در نتیجه فضای تحصیلی و شغلی آن ها مقداری متفاوت از میکروبیولوژی است.
نگاه جزئی تر به تفاوت های رشته های زیست شناسی
در این قسمت برای مقایسه رشته های زیست شناسی حالا با جزییات بیشتر ، می توانیم اطلاعاتی به دست بیاوریم که هر رشته راجب چه موضوعی ست، کدام رشته برای مهاجرت مناسب تر است، تفاوت بازار کار هایی که دارند و…
دروس:
رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی به مطالعه دی ان ها ، آر ان ای ها،پروتئین ها ( نحوه تشکیل و کارکرد آن ها)، سلول ها ،مولکول ها، شناخت موجودات زنده و تعامل میان آنها ،محیط پیرامون آنها، بیماری هایی همچون ایدز، سرطان، تالاسمی، هموفیلی، عقب ماندگی ذهنی، اصلاح ژن های گیاهی و جانوری، واکسن ها، شجره نامه ژنتیکی، مشاوره ژنتیک انسانی برای ازدواج و فرزندآوری ،ژن درمانی به روش ترمیم و یا جایگزینی ژن معیوب ، مطالعه ریزاندامگانی که تک‌سلولی، چندسلولی یا بی‌سلولی هستند می پردازد.
در این رشته سلول به عنوان واحد بنیادی حیات مورد مطالعه قرار می‌گیرد و نقش مهم‌ترین مولکول‌های آن بررسی می‌شود.
وظایف کارشناسان رشته زیست سلولی و مولکولی سلولی
- مطالعه و پژوهش در مورد سلول‌های بنیادی، سرطان، زیست مولکولی، آنزیم‌ها، پروتئین‌ها و بیوتکنولوژی
- مطالعه و پژوهش در مورد دیابت، ژنتیک، بیماری‌های ژنتیکی، اپی ژنتیک و بیماری‌های خود ایمنی
- انجام تحقیقات و آزمایش در حیطه زیست شناسی و مولکولی
- مطالعه و پژوهش در مورد بیوفیزیک، بیوشیمی، کروماتین
دررشته میکروبیولوژی به مطالعه راجب میکرو ارگائسیم‌ها ازجمله ویروس‌ها، قارچ‌های میکروسکوپی، باکتری‌ها، پروتوزوئرها و ارتباط آنها با خودشان یا حیوانات، گیاهان و انسان‌ها می‌پردازد.میکروبیولوژی، دربرگیرنده چند زیرشاخه همچون: ویروس‌شناسی، باکتری‌شناسی، آغازیان‌شناسی، قارچ‌شناسی، ایمنی‌شناسی و انگل‌شناسی است.
وظایف میکروبیولوژیست
- انجام آزمایشات مختلف برای شناسایی انواع میکروب ها
- بررسی و شناسایی میکروب ها جهت کنترل بیماری های عفونی
- استفاده از روش های مختلف برای تهیه و آزمایش داروهای جدید
- انجام آزمایش ها و پژوهش های مختلف برای کنترل کیفیت مواد غذایی و استفاده بهینه و مناسب از میکروارگانیسم‌ها در تولید مواد غذایی جدید و بهینه کردن مواد غذایی موجود
- انجام آزمایشات مختلف در جهت استفاده از میکروارگانیسم ها برای کنترل آلودگی های محیط زیست و شیوع مواد سمی
- ارائه نتایج پژوهش ها به افراد و منابع معتبر
در رشته ژنتیک به بررسی عامل انتقال صفات یعنی دی ان ای و عوامل تفاوت‌های برخی از صفات وراثتی می‌پردازد. ژنتیک در مورد شناخت جمعیت‌های مختلف ژنتیکی و نژادهای انسانی، ژنتیک سرطان، شناخت ناقلین انواع بیماری‌ها، روش‌های تشخیص بیماری‌های ژنتیکی در دوران قبل و بعد ازتولد، اصول مشاوره ژنتیکی، پزشکی قانونی، نقش ژنتیک در بروز رفتارهای فردی و اجتماعی، تکنیک‌های رایج در ژنتیک، ژن درمانی، ژنتیک مولکولی و روش‌های اصلاح نژاد مطالعه بررسی می‌کند. از وظایف اصلی آن ها پژوهش در این رشته است.
- ابزارها و فناوری های پیشرفته برای تجزیه و تحلیل سلول در سطح ژنتیکی
- تجزیه و تحلیل DNA
- سنتز پروتئین
- کاوش در فرایندهای بیولوژیکی
- و یافتن مواد مغذی در بافت ها از جمله وظایف متخصص ژنتیک است.
مقایسه رشته بیوتکنولوژی و سلولی مولکولی
از دیگر گرایشات رشته زیست شناسی که به هم شبیه هستند، دو رشته بیوتکنولوژی و سلولی مولکولی هستند. هر دو این رشته ها از دانش مولکولی برای حل مشکلات بیوتکنولوژیکی استفاده می کنند و در حوزه های کشاورزی و پزشکی کاربرد زیادی دارند. در ادامه این دو رشته را از جنبه های مختلف بررسی می کنیم.
۱- مقایسه رشته بیوتکنولوژی و سلولی مولکولی از جنبه تحصیلی:
گرایش زیست شناسی سلولی مولکولی بیش تر مفاهیم پایه ای و بنیادی زیست شناسی مورد بررسی قرار می دهد. مفاهیمی مانند عملکرد سلول ها، ساختار سلول ها، فرایندهای درون سلولی و …. . همچنین این گرایش در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری به مطالعه مباحث تخصصی تری مانند ژنتیک مولکولی، بیوتکنولوژی مولکولی و بیوشیمی می پردازد و روش این رشته حول پژوهش و تئوریک محور است.
اما رشته بیوتکنولوژی که درواقع ترکیبی از مهندسی و علوم پایه است، به مطالعه و بررسی محصولات صنعتی، کشاورزی و دامی می پردازد و رویکرد کاربردی این رشته نسبت به گرایش سلولی و مولکولی بیش تر است و اکثر پروژه های آن به صورت عملی است. دانشجویان رشته بیوتکنولوژی در مقاطع بالاتر تحصیلی به مطالعه بیوتکنولوژی کشاورزی و صنعتی و … می پردازند.
۲-فرصت های شغلی دو رشته بیوتکنولوژی و سلولی مولکولی:
فارغ التحصیلان رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی معمولا در مراکز تحقیقاتی، موسسات علمی و یا دانشگاه ها مشغول به کار می شوند. همچنین بسیاری از دانشجویان و فارغ التحصیلان این رشته در صنعت دارویی به تحقیق و تولید داروها و واکسن ها می پردازند. متخصصان این رشته هم می توانند در آزمایشگاه های پزشکی در حوزه تشخیص بیماری ها و ژنتیک پزشکی مشغول به کار شوند.
اما فارغ التحصیلان رشته بیوتکنولوژی بیش تر در صنایع غذایی، محیط زیستی، کشاورزی و دارویی مشغول شده و می توانند در شرکت ها بزرگ تولید مواد غذایی یا شرکت های تولید داروها فعالیت کنند. از آنجایی که رشته بیوتکنولوژی جزو رشته های بسیار کاربردی است و روز به روز در حال گسترش است، علاقمندان می توانند استارت آپ های زیستی گوناگونی را راه بی اندازند. یکی از شباهت های این رشته به رشته سلولی و مولکولی وچود پروژه های تحقیقاتی است.
۳- مقایسه درآمد رشته سلولی و مولکولی با رشته بیوتکنولوژی:
درآمد رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی نسبت به درآمد رشته بیوتکنولوژی کم تر است. از غلت های این تفاوت درآمد، تفاوت بودن کاربردهای تجاری و صنعتی بیوتکنولوژی در حوزه های مختلف دارویی و پزشکی است. این رشته نوآوری های بیش تری دارد و کاربردهای آن عملی تر است. و شاغلان این رشته دستشان هم بازتر است. بوطر مثال می توانند در شرکت های خصوصی مشغول به کار شوند یا بیزینس خودشان را راه انداخته و یا در مراکز تحقیقاتی کار کنند.
در مقابل اما رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی فرصت های شغلی محدودتر با درآمد پایین تری دارد و فارغ التحصیلان این رشته معمولا یا در مراکز تحقیقاتی کار می کنند و یا در دانشگاه ها به عنوان استاد مشغاول به تحصیل می شوند.
۴- آینده شغلی دو رشته سلولی و مولکولی و بیوتکنولوژی:
به دلیل کاربردهای وسیع رشته بیوتکنولوژی در حوزه های مختلف، می توان گفت این رشته آینده شغلی مطمئن تری دارد. در صورتی که در حوزه هایی مانند داروهای زیستی و یا کشاورزی نوآوری های جدیدی رخ بدهد این رشته به متحصصان بیش تری نیاز پیدا خواهد کرد. و فضای مناسب تری برای کارآفرینان و استارت آپ ها فراهم خواهد کرد.
اما رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی بیش تر به تحقیقات در مراکز و تدریس دانشگاهی و یا آزمایشگاه ها تمرکز کرده و رشد شغلی چندانی در این رشته به چشم نمی خورد. البته در این رشته هم پیشرفت در زمینه های ژنتیک و پزشکی می تواند باعث شود که به متخصصان حرفه ای در این حوزه ها فرصت شغلی داده شود.
مقایسه رشته زیست گیاهی و زیست جانوری
این دو رشته از رشته های مهم زیست شناسی محسوب می شوند که هر دو به مطالعه گروه های متفاوتی از موجودات زنده می پردزاند. در زیست گیاهی گیاهان و موجوداتی مورد مطالعه قرار می گیرند از جهات مختلف مثل فتوسنتز، آناتومی و اکولوژی گیاهی قابل بررسی باشند.
در مقابل اما زیست جانوری جانوران را از نظر ساختاری، فیزیولوژی و رفتاری مورد مطالعه قرار می دهد. از موضوعات مهمی که دانشجویان این رشته با آن سر و کار دارند، رفتار شناسی جانوری، تکامل جانوران و بیولوژی جانوری است. در ادامه این دو رشته را از جنبه های مختلف بررسی می کنیم:
۱- فرصت های شغلی دو رشته زیست گیاهی و زیست جانوری:
زیست گیاهی در صنایع کشاورزی، بیوتکنولوژی و حتی صنایع غذایی کاربردهای زیادی دارد و فارغ التحصیلان این رشته می توانند این زمینه ها مشغول به کار شوند. رشته زیست گیاهی در جهت بهبود محصولات کشاورزی و مدیریت منابع طبیعی تلاش می کند و مراکز تحقیقاتی مختلفی هم در ارتباط با همین موضوعات وجود دارد.
زیست جانوری به طور کلی به بررسی جانوران می پردازد و دانشجویان یا فارغ التحصیلان این رشته می توانند سازمان های زیست محیطی یا مراکز حفاظت از گونه های جانوری در معرض خطر فعالیت کنند. دانشجویان این رشته باید بتوانند رفتار جانوران را مشاهده و تحلیل کنند. و در محیط های طبیعی که جانوران به طور طبیعی زندگی می کنند قرار بگیرند.
۲- آینده شغلی دو رشته زیست گیاهی و زیست جانوری:
هر دو رشته به دلیل شرایط کشاورزی و قرار گرفتن گونه های جانوری در معرض خطر بازار کار دارند اما باید تاکیید کنیم که بازار کار این رشته ها در ایران به دلیل کمبود بودجه و کمبود سرمایه گذاری های بزرگ چندان فعالی نیست. رشته زیست گیاهی در حوزه بیوتکنولوژی کشاورزی نیاز به متخصصان دارد و رشته زیست جانوری برای حفاظت از گونه های جانوری و مدیریت حیات وحش نیاز به نیروی متخصص دارد.
بازار کار ، مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری و مهاجرت تحصیلی برای این رشته ها
در ایران رشته های علوم در ایران ارزش مادی زیادی ندارند و اگر فرد علاقه ای به آن ها نداشته باشد نباید امید زیادی به درآمدهای بالا و بازار کار گسترده و استخدام های حتمی دولتی داشت.در این بخش به مقایسه رشته های زیست شناسی در بازار کار می پردازیم.
با این حال فارغ التحصیلان رشته زیست شناسی سلولی و موکولی می تواننددر این حوزه ها فعالیت کنند:
- مراکز پژوهشی وزارت علوم
- جهاد کشاورزی
- انستیتو پاستور
- مرکز تحقیقات ژنتیک
- مراکز بیوشیمی و بیوفیزیک
- مراکز تحقیقاتی دانشگاهی
- بیمارستان
- دانشگاه
- آژانس‌های دولتی
- مرکز ملی تحقیقات مهندسی ژنتیک و تکنولوژی زیستی
همچنین فارغ التحصیلان زیست سلولی می‌توانند شرکت تولید کننده مواد اولیه آزمایشگاه‌های سلولی و مولکولی و سایر آزمایشگاه‌هایی که تحقیقات و تست‌های آنها در سطح مولکول است را تاسیس کنند.
بیشترین آینده شغلی این رشته در ایران شامل پژوهشگری و تدریس است که البته مشاغل دولتی مانند کارشناس آزمایشگاه غذا، دارو و بهداشت، کارخانجات تهیه اسیدها مانند اسید بوتریک و اسید استیک و حلال ها مانند الکل و استون و مراکز تهیه واکسن ،کارشناس آزمایشگاه واکسن و سرم و کارشناس مواد خوراکی، آشامیدنی و آرایشی و بهداشتی هم در برمی گیرد.
میکروبیولوژیست می تواند در سازمان ها و مراکزی مانند:
- سازمان های حوزه بهداشت و درمان
- آزمایشگاه های پاتولوژی و میکروب شناسی
- بیمارستان ها
- پژوهشگاه های نفت
- در بخش های تحقیقاتی صنایع غذایی و دارویی، کشاورزی، محیط زیست
- کارخانجات عطرسازی مشغول شوند
فارغ التحصیلان رشته ژنتیک در بازار می توانند درآزمایشگاه ها با بررسی شجره نامه و آزمایشات غربالگری به تشخیص بیماری های ژنتیکی قبل و بعد از تولد و پیشگیری یا درمان آن ها بپردازند. در آزمایشگاه های تشخیص طبی نیز که انواعی از بیماری های ژنتیکی یا سرطان ها مورد سنجش قرار می گیرند، از مهارت های خود استفاده کنند و همچین می توان در پزشکی قانونی نیز مشغول به کار شوند. فارغ التحصیلان این رشته می توانند استاد دانشگاه، در دانشگاه های معتبر، تدریس کنند .همچنین می توانند در مراکز تحقیقاتی مشغول به کار شوند
مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری رشته های زیست شناسی
گرایش‌های علم میکروبیولوژی برای مقالع بالاتر از کارشناسی عبارتند از:
- میکروبیولوژی غذایی
- میکروبیولوژی پزشکی
- میکروبیولوژی صنعتی
گرایش های کارشناسی ارشد رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی:
- زیست شناسی سلولی و ملکولی
- ژنتیک
- میکروبیولوژی
- بیوشیمی
- بیوفیزیک
- زیست فناوری
- زیست فناوری گرایش دریا
- زیست فناوری صنعت و محیط زیست.
و هرسه رشته ژنتیک و میکروبیولوژی و زیست شناسی سلولی و مولکولی را می توان تا مقطع دکتری ادامه داد. مهاجرت تحصیلی در هرسه این رشته ها به شدت پرطرفدار بوده و به شدت جذب بورسیه بالایی را دارا هستند.
بارار کار و ادامه تحصیل در آن ها راحت و پر درآمد تر از ایران است.
کلام نهایی
در نهایت اگر شما شخصی هستید که به رشته زیست علاقه مند هستید، علاقه زیادی به مهاجرت دارید یا از محیط آزمایشگاهی لذت می بردید .می توانید با انتخاب درست رشته مورد علاقه خود به تحصیل در آن ادامه دهید
کانال تلگرام:http://telegram.me/moshaverhajkaram
سلام وقت بخیر . ایا با لیسانس میکروبیولوژی میشه ارشد ژنتیک خوند؟