معرفی رشته علوم تربیتی
گرایش ها و بازار کار رشته علوم تربیتی
رشته علوم تربیتی اولین بار توسط نیکولاس موری باتلر در دانشگاه کلمبیا تاسیس گردید. این رشته در ایران در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی توسط اساتید برجسته بنیانگذاری شد. رشته علوم تربیتی یکی از رشته های گروه علوم انسانی است. در این رشته به امور تربیت، اموزش و پرورش میپردازند.
فهرست مطالب
تربیت یکی از مهم ترین رکن ها برای پیشرفت جامعه است. اما در ایران این رشته هنوز کامل جا نیفتاده است. در رشته علوم تربیتی به دانشجویان آموخته می شود که در ابعاد گوناگون به تربیت و آموزش افراد بپردازند. از سال ۹۵ به بعد گرایش های رشته علوم تربیتی از دفترچه انتخاب رشته حذف شد.
دانشجویان ابتدا باید دو سال تحصیلی خود را بگذرانند و بعد از آن گرایش خود را انتخاب کنند. با انتخاب گرایش درس های تخصصی رشته علوم تربیتی متفاوت خواهد شد. در ادامه مرکز مشاوره تخصصی کنکور آکو به معرفی بازار کار و درآمد شرایط شغلی رشته علوم تربیتی و دروس اختصاصی این گرایش ها میپردازیم.
اصلاً رشته علوم تربیتی چیست؟
شغل فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی استفاده از الگوهای جدید تدریس، ایجاد تنوع در تدریس و انگیزه و خلاقیت در دانشآموزان، اطمینان از آموزش درست و صحیح مطالب درسی به دانشآموزان و بررسی علل ضعف درسی دانشآموزان و ارائه راهنماییهای لازم به آن ها است.
رشته علوم تربیتی کاملا وابسته به خلاقیت دانشجویان است و این یکی از مزیای رشته علوم تربیتی محسوب میشود. توجه به تفاوتهای فردی دانشآموزان و برقراری ارتباط دانشآموزان با مشاوران در صورت وجود مشکلات درسی و اخلاقی از وظایف اصلی فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی در بازار کار است.
مهارتهای فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی
در ادامه مهارتها و تواناییهای لازم فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی را برسی میکنیم. اولین و مهمترین مهارت برای فعالیت موفق در بازار کار رشته علوم تربیتی علاقه به آموختن است. از مهارت ها و توانایی های دیگر مهم در گرایش های رشته علوم تربیتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- صبور بودن
- باحوصله و بامحبت بودن
- آشنایی با علم روانشناسی
- داشتن دقت بالا
- اصول و مدیریت آموزشی
- جامعهشناسی
- دارای خلاقیت بالا
- برخورداری از فن بیان مناسب
دروس دانشگاهی رشته علوم تربیتی
در ادامه مقاله دروس گرایش های مختلف رشته علوم تربیتی و واحدهای درسی این رشته را معرفی میکنیم. دوره کارشناسی رشته علوم تربیتی ۴ سال است و شامل ۸ ترم تحصیلی میباشد. دانشجویان باید ۱۳۹ واحد درسی به شرح زیر را در این مدت بگذرانند.
- دروس عمومی: ۲۰ واحد.
- دروس پایه: ۶۱ واحد.
- دروس تخصصی: ۵۰ واحد.
- دروس اختیاری: ۸ واحد.
دروس پایه و اختصاصی رشته علوم تربیتی
تاریخ آموزشوپرورش در اسلام و ایران، فلسفه آموزشوپرورش، اصول و مبانی آموزشوپرورش، آموزشوپرورش تطبیقی، آموزشوپرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه، اخلاق اسلامی، روشها و فنون تدریس، روانشناسی عمومی، روانشناسی تربیتی، روانشناسی رشد ۱، روانشناسی رشد ۲، جامعهشناسی عمومی، جامعهشناسی آموزشوپرورش، مقدمات مدیریت آموزشی، مقدمات برنامهریزی آموزشی و درسی، آموزشوپرورش کودکان استثنایی، مقدمات مشاوره و راهنمایی، مقدمات تکنولوژی آموزشی، آشنایی با کتابخانه و اصول کتابداری، روشهای آماری در علوم تربیت، سنجش و اندازهگیری در علوم تربیتی، مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی، اقتصاد آموزش و پرورش از دروس عمومی و مشترک بین همه گرایش های رشته علوم تربیتی در دانشگاه هستند.دروس اختیاری رشته علوم تربیتی شامل بهداشت عمومی، بهداشت مدارس، کلیات فلسفه، کلیات اقتصاد، انسانشناسی در اسلام، روانشناسی اجتماعی، روانشناسی شخصیت، مسائل آموزشوپرورش ایران، آموزش بزرگسالان است.
بیشتر بخوانید: معرفی سایر رشته های گروه آزمایشی انسانیدروس رشته علوم تربیتی گرایش آموزشوپرورش پیشدبستانی و دبستانی
آموزشوپرورش پیشدبستانی و دبستانی، بهداشت و تغذیه مادر و کودک، اصول بهداشت و کمکهای اولیه، تفاوتهای فردی کودکان، روانشناسی بازی، مدیریت مراکز پیشدبستانی و دبستانی، آشنایی با مفاهیم و روش تدریس ریاضیات، آموزش هنر، تهیه و کاربرد وسایل مواد آموزشی، کاردستی و مهارتهای فنی، مشاهده کارورزی (۱)، کارورزی (۴) ، زبانآموزی، قصهگویی و نمایش خلاق، کار و آشنایی با طبیعت و زندگی اجتماعی، حرکت ورزشی و سرودهای خاص کودکان، کارورزی (۲) پیشدبستانی، مشاوره کودک، روانشناسی آموزش خواندن، ادبیات کودکان، آشنایی با فعالیتهای تربیتی، اجتماعی، روش تدریس علوم اجتماعی و تجربی، کارورزی (۳) دبستان.دروس تخصصی رشته علوم تربیتی گرایش آموزشوپرورش کودکان استثنایی
بازی و حرکتدرمانی، فیزیولوژی، تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمکآموزشی، روانشناسی عقبماندگی ذهنی، روشهای تدریس علومتجربی و اجتماعی، آموزش و پرورش کودکان عقبمانده ذهنی، روش تدریس ریاضی، اختلالات رفتاری ، عاطفی، روش تدریس زبان فارسی، اختلالات گویایی، کارورزی در روشهای تدریس، اختلالات یادگیری ویژه، روشهای بازپروری حرفهای، گفتاردرمانی، روشهای بازپروری حسی – حرکتی، روشهای تغییر رفتار، روشهای بازپروری اجتماعی، آزمونهای تشخیص عقبماندگی ذهنی، کارورزی در روشهای بازپروری، بهداشت و کمکهای اولیه، روشهای مشاوره و مصاحبه.دروس تخصصی رشته علوم تربیتی گرایش مدیریت و برنامهریزی آموزشی
اصول مدیریت آموزشی روانشناسی اجتماعی در تعلیموتربیت، سازمان و قوانین آموزشوپرورش ایران، اصول برنامهریزی آموزشی، مبانی امور مالی و تنظیم بودجه در آموزشوپرورش، اصول برنامهریزی درسی، کاربرد مقدمات کامپیوتر در مدیریت آموزشی، اصول حسابداری، روابط انسانی در سازمانهای آموزشی، نظارت و راهنمایی تعلیماتی، راهنمایی تحصیلی و شغلی، مسائل نوجوانان و جوانان، آموزش بزرگسالان، برنامهریزی آموزش ضمن خدمت، مدیریت اسلامی، پروژه تحقیقاتی، کار عملی مدیریت در آموزشگاه، کار عملی مدیریت در سازمانها، متون زبان خارجه، متون زبان خارجه در مدیریت آموزشی.دروس تخصصی رشته تکنولوژی آموزشی: سمینار در برنامهریزی درسی و آموزشی، مبانی ارتباط انسانی، اصول طراحی پیامهای آموزشی، اصول عکاسی، تولید برنامههای تلویزیونی، انتخاب، بهرهبرداری و ارزیابی مواد و وسایل آموزشی، تولید مواد آموزشی، آموزش با روش مبتنی بر سیستمها، تولید فیلمهای آموزشی، ارزیابی نظامهای کوچک آموزشی، کارورزیها و اجرای پروژههای فردی، جامعهشناسی ارتباطی، اصول برنامهریزی درسی و تحلیل محتوا، برنامهریزی درسی ابتدایی، سمینار در تکنولوژی آموزشی، برنامهریزی درسی متوسطه، رادیو – تلویزیون آموزشی، تئوریها و روشهای کاربرد در رسانههای جمعی، آموزش برنامهای، اصول طراحی نظامهای آموزشی، برنامهریزی درسی آموزش عالی و بزرگسالان، آشنایی با مراکز مواد آموزشی، کارورزیها و اجرای پروژههای گروهی.
گرایش های رشته علوم تربیتی
گرایشهای رشته علوم تربیتی در مقطع کارشناسی شامل ۵ گرایش به شرح زیر است. همه این گرایش ها بازار کار خاص خود را در جامعه دارند. درباره درآمد و حقوق گرایش های مختلف رشته علوم تربیتی در بخش بعدی بخوانید.
تکنولوژی آموزشی: گرایش تکنولوژی آموزشی به دنبال طراحی، اجرا و بررسی و ارزیابی نظام های آموزشی است. این نظام های اموزشی هم برای معلمان و تدریس ان ها کارامد است و هم برای مسئولان نظام اموزشی بهترین شیوه است برای تدوین کتاب های درسی، مدیریت اموزشی، ارزیابی و نظارت اموزشی. بازار کار این گرایش از رشته های علوم تربیتی در مراکز چاپ و انتشارات و در بهترین حالت بخش چاپ کتاب وزارت آموزش و پرورش است.
مدیریت و برنامهریزی آموزشی: گرایش مدیریت و برنامهریزی آموزشی از محبوب ترین گرایش های رشته علوم تربیتی در دانشگاه است. مدیریت و برنامه ریزی آموزشی تلفیقی از رشتههای روانشناسی، جامعه شناسی، فلسفه، مدیریت، آمار، زبان و مشاوره است و به دنبال ایجاد شرایط و فرصتهای یادگیری و آموزش برای گروههای نیازمند یادگیری است. همچنین یکی از اهداف این رشته مدیریت و برنامهریزی آموزشی برای تربیت نیروی متخصص در زمینه آموزش و تربیت در بازار کار است. درآمد رشته مدیریت و برنامه ریزی آموزشی در مدیریت مدارس بسیار بالا است.
آموزشوپرورش پیشدبستانی و دبستانی: گرایش آموزش و پرورش پیشدبستانی و دبستانی رشته علوم تربیتی در ایران نسبتا جدید است. این رشته به دنبال تربیت آموزگار و مربی است تا بتوانند در بخش های گوناگون نظیر موسسات پیش دبستانی، مدارس ابتدایی، کانون های پرورش فکری کودکان و نوجوانان، و … فعالیت کنند. به علت جدید بودن این گرایش ، فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی گرایش دبستان و پیش دبستانی بازار کار و درآمد بهتری دارد.
آموزشوپرورش کودکان استثنایی: گرایش آموزشوپرورش کودکان استثنایی به دنبال تربیت معلمان و دبیرانی است که بتوانند به آموزش و پروش دانش آموزان با نیاز های ویژه (استثنائی) دوره ابتدایی بپردازند. هدف از آموزش و پرورش کودکان استثنایی فراهم آوردن فرصتهای مناسب و امکانات آموزشی ویژه برای این دسته از کودکان است.
گرایش های رشته علوم تربیتی در کارشناسی ارشد
سایر گرایش های رشته علوم تربیتی در کارشناسی ارشد شامل ۱۳ رشته به شرح زیر است. برنامهریزی آموزشی، آموزشوپرورش تطبیقی، برنامهریزی درسی، تحقیقات آموزشی، آموزش و پرورش استثنایی، روانشناسی تربیتی، آموزش بزرگسالان، مشاوره و راهنمایی، آموزش و بهسازی منابع انسانی، تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، تکنولوژی آموزشی، مدیریت و برنامهریزی آموزش عالی و سنجش و اندازهگیری در آموزشوپرورش. دانشجویان با شرکت در ازمون کارشناسی ارشد و در صورت قبولی در این ازمون می توانند ادامه تحصیل دهند.
دانشگاه های پذیرنده رشته علوم تربیتی در ایران
در ادامه مقاله برخی از دانشگاههای دولتی پذیرنده رشته علوم تربیتی را معرفی میکنیم.
- دانشگاه الزهرا (س) /تهران
- دانشگاه ارومیه
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه بوعلی سینا – همدان
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه تهران
- دانشگاه خوارزمی – تهران (محل تحصیل واحد کرج)
- دانشگاه شاهد – تهران
- دانشگاه شهید بهشتی – تهران
- دانشگاه علامه طباطبایی – تهران
- دانشگاه قم
- دانشگاه کاشان
- دانشگاه لرستان – خرمآباد
- دانشگاه مازندران – بابلسر
- دانشگاه ملایر
- دانشگاه یزد
همچنین این رشته در دانشگاههای آزاد و غیرانتفاعی نیز پذیرش میکند. برخی از دانشگاههای غیرانتفاعی رشته علوم تربیتی عبارتاند از:
- دانشکده غیرانتفاعی رفاه – تهران (ویژه خواهران)
- مؤسسه غیرانتفاعی آل طه – تهران (ویژه خواهران)
- مؤسسه غیرانتفاعی آمل
- مؤسسه غیرانتفاعی جهاد دانشگاهی – کاشمر
- مؤسسه غیرانتفاعی زند دانشگستر – شیراز
- مؤسسه غیرانتفاعی سمنگان – آمل
- مؤسسه غیرانتفاعی شفق – تنکابن
رشته علوم تربیتی خارج از ایران
تحصیل در رشته علوم تربیتی در خارج از کشور از مزایای خوبی برخوردار است. ۱۰ کشور زیر بیشترین درآمد را به معلمین اختصاص میدهند.
- سوئیس
- لوکزامبورگ
- کانادا
- آلمان
- هلند
- استرالیا
- آمریکا
- ایرلند
- دانمارک
- اتریش
در ادامه با دانشگاههای برتر برای تحصیل در رشته علوم تربیتی آشنا میشوید.
- دانشگاه لندن/لندن، انگلستان
- دانشگاه هاروارد/کمبریج، امریکا
- دانشگاه استنفورد/کالیفرنیا، امریکا
- دانشگاه اکسفورد/اکسفورد، انگلستان
- دانشگاه تورنتو/تورنتو، کانادا
بازار کار و درآمد رشته علوم تربیتی
بازار کارو درآمد رشته علوم تربیتی بسته به گرایش که انتخاب میکنید متفاوت است. در ادامه مقاله معرفی رشته علوم تربیتی هر یک از گرایشها را بهصورت جداگانه از نظر بازار کار و درآمد برسی میکنیم.
بازار کار رشته علوم تربیتی گرایش آموزشوپرورش کودکان استثنایی: فارغ التحصییلان این رشته میتوانند بهعنوان دبیر یا مربی کودکان استثنایی جذب بازار کار شوند. همچنین میتوانند بهعنوان کارشناس گزینش و تشخیص کودکان استثنایی جذب مؤسسات شوند مانند وزارت آموزشوپرورش و سازمان بهزیستی کشور.
بازار کار رشته علوم تربیتی گرایش آموزشوپرورش پیشدبستانی و دبستانی: فارغالتحصیلان این گرایش جذب بازار کار آموزشوپرورش برای تدریس در مقطع مهدکودک و پیشدبستانی میشوند. همچنین میتوانند برای تأسیس مهدکودک و پیشدبستانی مجوز دریافت کنند.
بازار کار رشته علوم تربیتی گرایش تکنولوژی آموزشی: در گرایش تکنولوژی آموزشی از توانایی فارغالتحصیلان در زمینه صداوسیما استفاده میکنند. اما بازار کار برای جذب در این رشته ضعیف میباشد. عدهای جذب بازار کار مدارس غیرانتفاعی، وزارت ارشاد، کانون پرورشی فکری کودک و نوجوان میشوند. بهترین بازار کار و بالاترین میزان حقوق رشته علوم تربیتی گرایش تکنولوژی برای این رشته مربوط به کار آزاد است. برای مثال میتوانند در حوزه عکاسی آموزش و تولید فیلمهای آموزشی فعالیت کنند.
بازار کار گرایش مدیریت و برنامهریزی: از بین همه گرایشهای رشته علوم تربیتی آینده رشته مدیریت و برنامهریزی بسیار فوقالعاده پیشبینیشده است. بازار کار این رشته نسبتاً خوب است. بیشترین جذب بازار کار آن مربوط به آموزشوپرورش است. همچنین میتوانید در سازمانهایی نظیر سازمان مدیریت و برنامهریزی، برنامه بودجه فعالیت کنید. فارغالتحصیلان رشته مدیریت و برنامهریزی قادر به اخذ مجوز تأسیس آموزشکدهها نیز میباشند.
بهطورکلی بیشترین حوزه فعالیت و بازار کار در رشته علوم تربیتی در آموزشوپرورش است. درآمد در رشته علوم تربیتی بسته به گرایش و میزان تحصیلات متفاوت است. همچنین بستگی دارد شما در جای خصوصی یا دولتی مشغول هستید.
مزایا و معایب رشته علوم تربیتی
در ادامه مقاله به مزایا و معایب رشته علوم تربیتی اشاره میکنیم. بیشترین حوزه ارتباطی در رشته علوم تربیتی با کودکان و نوجوانان است. به همین دلیل کسانی که روحیه عاطفی و حساسی دارند میتوانند در این رشته بسیار موفق شوند. از معایب این رشته میتوان به بازار کار آن اشاره کرد که به دلیل اشباع شدن این رشته بازار کار چندان خوبی ندارد.