
صنعت شیلات در کشور ما با توجه به تحولاتی که در صید و صیادی جهان در ۵۰ سال اخیر رخ داده است، نسبتا جوان میباشد. ریشه لغوی شیلات از کلمه شیل است. در واقع شیل وسیلهای برای صیادی بوده که ماهیان سفید در شمال را با آن صید میکردند و جمع آن شیلات است. بهره برداری از سواحل جنوبی دریای خزر از سال ۱۲۱۹ شمسی به صورت اجاره سالیانه آغاز شد. این بهره برداری تا سال ۱۲۹۹ ادامه داشته است.
در سال ۱۳۶۱ طبق مصوبه شورای انقلاب شرکتهای شیلات شمال و جنوب با یکدیگر ادغام شدند و شرکت سهامی شیلات ایران تاسیس شد. درسال ۱۳۶۶ شرکت سهامی شیلات ایران از وزارت کشاورزی جدا شد و به وزارت جهاد سازندگی پیوست. در سال ۱۳۶۹ سازمان تحقیقات شیلات ایران تاسیس شد و در سال ۱۳۸۱ موسسه تحقیقات شیلات ایران توسط شورای گسترش آموزش عالی تصویب شد.
معرفی رشته علوم و مهندسی شیلات
رشته دانشگاهی علوم و مهندسی شیلات از رشته های مهندسی منابع طبیعی است و برای تحصیل در این رشته باید در آموزن سراسری تجربی شرکت کرد. پذیرش در این رشته در دانشگاه های دولتی روزانه، شبانه، غیرانتفاعی، پیام نور و دانشگاه آزاد صورت میگیرد. افرادی که در رشته مهندسی شیلات تحصیل میکنند باید انواع بیماری های دریا را شناسایی کنند و برای رفع آن چارهای بیندیشند.
در این رشته افراد میآموزند که کدام گونه های جانوری و گیاهی در معرض انقراض هستند و راه حل مناسبی برای جلوگیری از آن انجام میدهند. شیلات اهمیت اقتصادی و اجتماعی زیادی دارد به همین دلیل توسط شیوههای پیچیده مدیریت و به صورت قانونی اداره میشود. در دنیای امروز با پیدایش مشکلات زیست محیطی و گرمایش زمین نگرانیهای زیادی دربارۀ تامین غذا و پروتئین انسانها، انقراض گونه ها و … وجود دارد. به همین دلیل علم شیلات تحت عنوان یکی از شاخههای اصلی علوم منابع طبیعی نقش بسیار مهمی را در رفع این مشکلات دارد.
دروس رشته علوم و مهندسی شیلات
دوره تحصیل علوم و مهندسی شیلات ۴ سال است که معادل ۸ ترم تحصیلی می باشد. دانشجویان باید ۱۳۵ واحد درسی را بگذرانند که به صورت زیر میباشد:
- دروس عمومی: ۲۰ واحد
- دروس علوم پایه: ۳۸ تا ۴۴ واحد
- دروس اصلی: ۲۱ تا ۲۹ واحد
- دروس تخصصی: ۳۵ تا ۴۲ واحد
- دروس انتخابی: ۱۱ واحد
داوطلبان برای ورود به رشته علوم و مهندسی شیلات باید به زیست شناسی دریا و محیط های آبی علاقهمند باشند. همچنین اطلاعات کافی دربارۀ مدیریت منابع آبی، بیماری های آبزیان و ماهی شناسی و اکولوژی دریا داشته باشند.
دروس پایه رشته مهندسی شیلات: ریاضیات عمومی، فیزیک عمومی، شیمی عمومی، شیمی آلی، شیمی تجزیه، بیوشیمی عمومی، آمار حیاتی، گیاه شناسی عمومی، اکولوژی عمومی، میکروبیولوژی عمومی، ژنتیک عمومی، رسم فنی، آشنایی با کامپیوتر، برق و الکترونیک، مکانیک سیالات و هیدرولیک، جانور شناسی، فیزیولوژی جانوری.
برخی دروس تخصصی رشته مهندسی شیلات: ماهی شناسی عمومی، اصول تغذیه آبزیان، لیمنولوژی، اصول روش های صید آبزیان، اکولوژی دریاها، بهداشت و بیماریهای آبزیان، ماهی شناسی سیستماتیک، هیدروشیمی، هیدروتکنیک و طراحی استخرها، اصول فراوری محصولات شیلاتی، زبان تخصصی، کارورزی.

گرایش های رشته علوم و مهندسی شیلات
دانشجویان رشته علوم و مهندسی شیلات میتوانند تا مقطع دکتری ادامه تحصیل بدهند. گرایش های رشته علوم و مهندسی شیلات در مقطع کارشناسی ارشد عبارتند از:
- مهندسی صید و بهره برداری آبزیان
- مهندسی فرآوری محصولات شیلاتی
- مهندسی بوم شناسی آبزیان شیلاتی
گرایش های رشته مهندسی شیلات در مقطع دکتری
دانشجویان رشته علوم و مهندسی شیلات میتوانند تا مقطع دکتری ادامه تحصیل بدهند. گرایش های رشته علوم و مهندسی شیلات در مقطع دکتری عبارتند از:
- بوم شناسی آبزیان
- تولید و بهره برداری
- عمل آوری فرآورده های شیلات
- تکثیر و پرورش آبزیان
مزایا و معایب رشته مهندسی شیلات
از مزایای رشته علوم و مهندسی شیلات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحصیل در این رشته برای خانم ها نیز امکان پذیر است.
- این رشته درگیری با مسائل سیاسی ندارد زیرا در مجموعه علوم زیستی و منابع طبیعی محسوب میشود.
- این رشته در اکثر نقاط جهان کارآمد است و کسانی که دانش بالایی داشته باشند میتوانند در دانشگاه های معتبر دنیا ادامه تحصیل دهند.
از معایب رشته علوم و مهندسی شیلات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این رشته تقریبا اشباع شده و موقعیت های شغلی کمی دارد. در اکثر استان های کشور هیچ موقعیت شغلی برای این رشته نیست و اگر ساکنین آن استان بخواهند در این رشته به تحصیل بپردازند باید به استان های دیگر بروند.
- گاهی اوقات لازم است به سفر های دریایی بروند و اکوسیستم را به صورت مستقیم بررسی کنند.
کارنامه قبولی رشته مهندسی شیلات
کارنامه قبولی رشته مهندسی شیلات در هر یک از دانشگاهها متفاوت است. جدول زیر نمونه کارنامه های قبولی این رشته در سال 99 است. با مشاهده این جدول می توانید به طور حدودی تخمین بزنید که در کدام دانشگاه ها میتوانید قبول شوید.

بازار کار رشته مهندسی شیلات
بازار کار رشته علوم و مهندسی شیلات بیشتر در استان هایی رونق دارد که نواحی ساحلی دارند.مانند گیلان،مازندران،خوزستان،هرمزگان و بوشهر.
فارغ التحصیلان می توانند به صورت خصوصی استخر های پرورش ماهی و آبزیان را تاسیس کنند.
آن ها می توانند در سازمان های شیلات و محیط زیست مشغول به کار شوند.علاوه بر پرورش ماهی می توانند در بخش های آموزشی و پژوهشی نیز فعالیت کنند.
درآمد فارغ التحصیلان علوم و مهندسی شیلات به محل کار آن ها بستگی دارد.حقوق مشاغل دولتی طبق قانون کار مشخص است.اما مراکز خصوصی با توجه به تجربه مهندسین حقوق های متفاوتی را پرداخت می کنند.
شرکت در پروژه های علمی نیز درآمد خوبی دارد که این مورد بیشتر برای فارغ التحصیلان ارشد و دکتری می باشد.درآمد استخر های پرورش آبزیان نیز به مالک آن خواهد رسید.
تحصیل رشته مهندسی شیلات در خارج از کشور
بهترین بازار کار رشته شیلات در کشور هایی است که صنعت شیلات گسترده و صادرات خوبی دارند. مانند هلند، کانادا، آمریکا، نروژ، هند و شیلی. بیشتر فرصتهای شغلی رشته شیلات در بخش دولتی هستند اما در حال حاضر در بیشتر کشور ها بخش خصوصی هم وارد صنعت شیلات شده است. در کشور هایی که میزان مصرف غذاهای دریایی آنها بالاست، بازار کار این رشته مناسب است.
از جمله دانشگاه های برتر رشته شیلات در خارج از کشور میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- Hull International Fishery Institute
- The University of Aberdeen
- Oregon State University
- Ocean University of China
درآمد مهندسین شیلات در کشور های مختلف متفاوت است. به طور مثال درآمد این رشته در آمریکا ۶۰ هزار دلار در سال میباشد.
تیم مشاوره تحصیلی مهندس حاج کرم
در مقاله معرفی رشته علوم و مهندسی شیلات سعی کردیم دید جامع و کاملی از این رشته را ارائه دهیم. اگر قبولی در کنکور و بهترین دانشگاههای کشور هدف شماست و میخواهید با ورود به دانشگاهی معتبر و انتخاب رشتهای مناسب آینده شغلی خود را به بهترین شکل بسازید، تیم مشاوره تحصیلی و برنامه ریزی آکو به مدیریت مهندس حاج کرم در کنار شما خواهد بود. ما به شما کمک میکنیم تا در مهمترین سال زندگیتان، بهترین خود را اجرا کنید و عالیترین نتیجه را بگیرید. شما میتوانید برای ارتباط با برترین مشاوران کشور با شماره 02633408944 ارتباط برقرار کنید. تیم مشاوره تحصیلی مهندس حاج کرم اینجا حضور دارند تا پاسخگوی سوالات شما باشند. همچنین میتوانید سوالات خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.
با سلام
بنده بعنوان فارغ التحصیل رشته مهندسی شیلات به همه عزیزان پیشنهاد میکنم به هیچ عنوان اگه برای استخدام
در اداره جات دولتی این رشته رو انتخاب کردید وارد این رشته نشوید. چون بازار کار بسیار بدی دارد.
فقط و فقط میشه استخر پرورش ماهی زد که اونم دردسر خاص خودشو داره.
در کل رشته جالبی نیست. و به هیچ عنوان پیشنهاد نمیکنم برید. همچنین رشته های مهندسی آبخیزداری و صنایع چوب و کاغذ و محیط زیست و .